In 2009 werd de St. Willibrorduskerk in Vierakker nog uitverkozen tot ‘Mooiste Kerk van Gelderland’, maar nu lijkt deze kerk met zijn wonderschone en gaaf bewaard gebleven rijke interieur het zelfde lot beschoren als vele andere kerken. In december 2021 werd bekend dat de kerk gesloten zou gaan worden en inmiddels is de laatste eucharistieviering geweest. Opnieuw vragen wij, met een nu nóg uitgebreider bericht in woord en beeld, op de website van de stichting Adel in Nederland uw aandacht hiervoor, want… alles is nog zoals het was, maar dreigt nu voor altijd verloren te gaan.
Uniek ensemble
De St. Willibrorduskerk ligt ingebed in de landschappelijke aanleg rondom huis Suideras en vormt samen met het huis, het kerkhof, de pastorie en andere landgoedelementen een uniek ensemble (er kan zelfs gesproken worden van een uniek rooms-katholiek landgoed ensemble!), dat grotendeels in de 19e eeuw tot stand kwam, dankzij de adellijke familie Van der Heyden van Doornenburg. Deze kerk maakt deel uit van een serie nieuwe kerken in de 19e eeuw, die allen (mede) gebouwd konden worden door gulle bijdragen van adellijke rooms-katholieke families, die onderling nauw verwant waren. Hoewel ingegeven door godsvrucht, speelde adellijke representatie hierbij zeker ook een rol, want familiewapens zijn overal aanwezig en op de nabij gelegen, nieuw gestichte begraafplaatsen en kerkhoven kregen de adellijke landheren op de meest prominente plek hun familiegraf(kelder).
De kerk werd in 1870 gesticht dankzij Alexander Amandus Josephus Canisius baron van der Heyden, heer van Doornenburg en Suideras (1813-1879), die met zijn echtgenote Theresia Josephina Maximiliana Francisca von Motzfeldt (1811-1870) op het huis Suideras in Vierakker woonde. Zijn voorouders, die op huis Baak woonden en altijd rooms-katholiek waren gebleven, hadden eeuwenlang de plaatselijke kerk gesteund. Ook de in 1890 aldaar gebouwde Sint Martinuskerk kon gebouwd worden dankzij een legaat van 50.000 gulden uit 1868 van jonkheer Ernestus Wilhelmus Franciscus Canisius van der Heyden (1813-1868), die een oom was van voornoemde Alexander. Eigenlijk wilde baron Alexander een kapelletje stichten, maar de aartsbisschop van Utrecht had op zijn voorstel geantwoord: “Bouw liever een kerk, want U kunt daar een goede parochie stichten, ten bate van velen.”
Adellijke representatie: familiewapens
In de kerk herinnert nog veel aan de familie Van der Heyden: op de deurtjes van de familiebanken, op de communiebank en op de preekstoel zijn de wapens Van der Heyden-Von Motzfeldt te zien. Voor het hoofdaltaar zijn bovenin het koorhekwerk de wapens Van der Heyden en Van Voorst tot Voorst te zien. Dit laatste wapen betreft de derde echtgenote van baron Alexander: Joanna Maria barones van Voorst tot Voorst (1841-1933). Ook andere familieleden droegen bij aan deze nieuwe kerk. Zo schonken drie baronnen Van Hövell tot Westerflier, neven van de stichter, een kazuifel, dalmatiek en tuniek. Charlotte barones d’Isendoorn à Blois née barones van Oldeneel tot Oldenzeel van kasteel de Cannenburch schonk een verguld zilveren kelk.
Alles is nog zoals het was, maar dreigt nu voor altijd verloren te gaan
Achter de kerk bevindt zich de grafkelder van huis Suideras, waarin ook de staatsman jonkheer mr. Charles Joseph Marie Ruijs de Beerenbrouck (1873-1936) is bijgezet, die met een dochter van baron Alexander in het huwelijk trad. Het was diens dochter, Maria Johanna van Nispen tot Sevenaer née jonkvrouwe Ruijs de Beerenbrouck (1903-1999), die er persoonlijk voor zorgde dat de witkwast niet door het interieur werd gehaald, waardoor het interieur in zijn originele, rijke kleurenpracht bewaard is gebleven. Haar kleindochter, Charlotte Bonga née jonkvrouwe Tulleken, woont nu op huis Suideras en werd in De Stentor geïnterviewd over deze sluiting. Hierover zegt zij: “We hebben nog een sprankje hoop dat het alsnog goed komt, mede door het ‘onder voorbehoud’ dat is geplaatst achter onze sluiting. Ik kan me gewoon niet voorstellen dat deze kerk gaat sluiten. Dat idee is zó onwerkelijk.” Als de kerk een nieuwe bestemming zal gaan krijgen, zal het zeldzaam gaaf bewaard gebleven interieur uiteenvallen – alles is nog zoals het was, maar dreigt nu voor altijd verloren te gaan.
Link naar de website van de kerk met meer informatie https://www.demooistekerk.nl/
Link naar een online artikel van Omroep Gelderland https://www.gld.nl/nieuws/7832950/mooiste-kerk-sluit-deuren-ontheiliging-zou-onthoofding-van-de-kerk-betekenen
