Vandaag is het 25 jaar geleden dat Diana, Princess of Wales stierf tijdens een auto-ongeluk in Parijs. Ik weet nog goed hoe ik op zondagmorgen het nieuws hoorde en ik de hele dag voor de televisie bleef zitten en al het nieuws geschokt in mij opzoog.
Haar begrafenisdienst op de televisie keek ik met vrienden bij mij thuis – net als tweeëneenhalf miljard anderen dat elders deden. Het gastenboek diende als condoleanceregister met daarbij haar foto en een kaarsje. Eén vriend (R.R. te G.) schreef attent: “Ook ik heb jullie (Diana stierf samen met haar vriend Dodi) bloed aan mijn handen… ik heb vaak Johns roddelbladen gelezen.” En een ander (H.P. te Z.) schreef: “Wij brengen onze hulde aan de enige die het Britse volk echt wist te ontroeren, ook al moest ze daarvoor sterven.”
Tijdens de toespraak van haar broer Charles Spencer, 9th Earl Spencer, waren wij muisstil en geroerd door zijn woorden: “Diana was het toonbeeld van medeleven, van plichtsbesef, van stijl, van schoonheid. Overal ter wereld was zij het symbool van onzelfzuchtige menselijkheid. Een vaste steunpilaar voor de werkelijk onderdrukten. Een erg Brits meisje dat haar nationaliteit ontsteeg. Iemand met een natuurlijk adeldom die boven de klassen uitsteeg en die het afgelopen jaar heeft bewezen dat zij geen koninklijke titel nodig had om haar bijzondere betovering te blijven uitstralen.” (Diana was na haar scheiding haar aanspreektitel Koninklijk Hoogheid kwijtgeraakt – schr.).
De familie Spencer
Lord Charles Spencer had het in zijn toespraak over ‘haar natuurlijk adeldom’ en ‘dat zij geen koninklijke titel nodig had’. Hier zat ook iets van familietrots in verborgen. Diana kwam uit een vooraanstaande adellijke familie die al eeuwenlang tot de ‘upper class’ van het Verenigd Koninkrijk behoort. Haar vader was als Chef de Famille één van de ongeveer 800 erfelijk ‘peers’ die vanwege zijn geboorte erfelijk lid was van het House of Lords, de Britse Eerste Kamer. Zij werd geboren als The Honourable Diana Frances Spencer, dochter van Edward John Spencer, Viscount (burggraaf) Althorp (1924-1992), die in 1975 zijn vader zou opvolgen als 8th Earl (graaf) Spencer, Viscount Althorp, Viscount Spencer of Althorp, Baron Spencer of Althorp. Haar moeder, The Honourable Frances Ruth Burke Roche (1936-2004), was een dochter van de 4th Baron Fermoy. Toen de vader van Diana opvolgde als graaf, kreeg zij de hoffelijkheidstitel Lady en ging vervolgens tot aan haar huwelijk als The Lady Diana Frances Spencer door het leven.
De familie Spencer gaat terug tot voorvader John Spencer, die in de 15e eeuw leefde. De familie was zeer succesvol als schapenboer en investeerde haar geld in grootgrondbezit, waaronder in 1508 het landgoed Althorp, dat sindsdien de familiezetel is (zie: https://althorpestate.com). In 1603 werd voorvader Robert Spencer, één van de rijkste mannen van zijn tijd in Engeland, verheven in de adel als 1st Baron Spencer of Wormleighton. De 3rd Baron Spencer of Wormleighton kreeg in 1643 de titel 1st Earl of Sunderland. De 3rd Earl of Sunderland kreeg onder meer twee zoons: de oudste van deze twee volgde op als Earl of Sunderland en huwde Lady Anne Churchill, dochter van John Churchill, 1st Duke (hertog) of Marlborough. Hun nakomelingen kregen de familienaam Spencer-Churchill (en ja, Winston Churchill, voluit Winston Leonard Spencer-Churchill, stamde uit deze tak) en het huidige hoofd van deze tak is de 12th Duke of Marlborough, die op Blenheim Palace resideert (zie: https://www.blenheimpalace.com).De jongste van de twee hiervoor genoemde zoons, volgde op het huis en landgoed Althorp op en deze tak kreeg de titels Earl Spencer, Viscount Spencer of Althorp, Viscount Althorp en Baron Spencer of Althorp.
Hoewel de Spencers door hun maatschappelijke positie, hun bezit en hun huwelijken tot de upper class behoren, toch werd hun afkomst als schapenboer nooit vergeten. Beroemd is de anekdote in het House of Lords tussen de Earl of Arundel, die uit een oudadellijke familie stamde, en de 1st Baron Spencer of Wormleighton. Tijdens een debat in het House of Lords sprak Lord Spencer over iets dat hun grote voorouders hadden gedaan, toen de Earl of Arundel hem plotseling afsneed en zei: “Mijn heer, toen zij deze dingen waarover u spreekt aan het doen waren, hielden uw voorouders schapen”. Lord Spencer antwoordde onmiddellijk: “Toen mijn voorouders, zoals u zegt, schapen hoedden, pleegden uw voorouders hoogverraad.”
Zelfs in de 20ste eeuw bleef het gevoel van verschil in afkomst nog aanwezig en toen men tijdens een persmoment de ongemakkelijkheid van Prinses Diana zag, kon men een lid uit een oudadellijk geslacht horen zeggen: “Maar wat wil je, haar familie is pas drie eeuwen graaf”. Binnen de Britse adel is iedere familie zich nog steeds bewust van haar plaats in de adellijke rangorde en niet voor niets zijn de titels genummerd; hoe hoger het getal is, hoe ouder de titel en hoe groter de status is. In 2019 publiceerde Lady Anne Veronica Coke, dochter van de 5th Earl of Leicester en gehuwd met de schatrijke 2nd Baron Glenconner, haar autobiografie ‘De Hofdame. Mijn bijzondere leven in de schaduw van de Britse kroon’ en schreef: “Mijn vader kon het niet echt verkroppen dat ik niet met een van zijn vrienden zou trouwen. Hij beschouwde de Tennants (waaruit de 2nd Baron Glenconner stamde – schr.) ook als ver beneden zijn stand. De familie Coke stamde uit de vijftiende eeuw en had rijkdom vergaard binnen de magistratuur en daarna op het land, terwijl de familie Tennant haar – enorme – fortuin pas tijdens de industriële revolutie had verdiend met de uitvinding van bleekmiddel. Wat mijn vader betrof, waren het niet alleen handelslieden, maar ook nog eens nouveaux riches.”
Terug tot slot naar Diana en haar begrafenisdienst. Ook wij hielden het niet droog toen Graaf Spencer met een brok in zijn keel en met veel gevoel voor drama zijn slotzin uitsprak: “Tot besluit wil ik God danken voor de kleine zegeningen die hij ons heeft gegeven in deze afschuwelijke tijd, namelijk dat Hij Diana op haar mooist en stralends tot Zich heeft genomen, op een moment dat ze plezier had in haar persoonlijke leven. Boven alles zijn wij dankbaar voor het leven van een vrouw die ik mijn zuster mag noemen – de unieke, gecompliceerde, buitengewone en onvervangbare Diana wier schoonheid, zowel innerlijk als uiterlijk, nooit uit onze geest zal verdwijnen.” Daarna zwol er buiten de kerk een ongekend applaus aan van de mensen die langs de route van de rouwstoet stonden te wachten.
Diana, Princess of Wales (1961-1997) – requiescat in pace.
