De adel en het kiescollege voor niet-ingezetenen, door Evert Paul Veltkamp


Door de grondwetswijziging van 2022 werd er een kiescollege ingesteld voor de Eerste Kamer van de Staten-Generaal voor niet-ingezetenen; dit kiescollege heeft als enige taak het kiezen van leden van de Eerste Kamer. Na de grondwetswijziging van 2017 waren soortgelijke colleges ingesteld voor de drie Caribische openbare lichamen (Bonaire, Sint Eustatius en Saba). Dat betekent dat Nederlanders die niet in Nederland woonachtig zijn, noch in het Caribisch gebied, voor de Eerste Kamerverkiezingen van 15 maart 2023 voor het eerst hun stem kunnen uitbrengen voor indirecte verkiezing van Eerste Kamerleden via dit kiescollege; die laatste konden dat voorheen alleen -eveneens alleen na voorafgaande registratie- voor de landelijke Tweede Kamerverkiezingen.

Er zijn kandidatenlijsten voor 13 partijen met kandidaten die eveneens niet-ingezetenen van Nederland zijn. Op de dertien lijsten staan totaal 129 kandidaten, lopend per lijst van 1 kandidaat (Lijst 9; geen partijnaam) tot 24 kandidaten (D66). Van die 129 personen zijn er maar liefst 29 afkomstig uit Brussel en omliggende gemeenten; dat is dus 22 procent van het totale aantal kandidaten. Slechts een partij kent een telg uit de Nederlandse adel: het CDA met J.W.H. (Jan Willem) Sixma Baron van Heemstra uit Elsene, een van de 19 Brusselse gemeenten. Van Heemstra, getrouwd met een Spaanse en vader van vier kinderen, kent een uitgebreide internationale carrière en is thans onafhankelijk consultant in het Brusselse, heeft een mijningenieursdiploma en een MBA van het prestigieuze INSEAD-college. (Dit alles is ontleend aan zijn openbare LinkedIn-pagina.)

Binnen adelskringen is hij eveneens actief: hij is Commandeur van Maasland van de Ridderlijke Duitse Orde sinds 2016 en lid van het kapittel van die orde, sinds 2013 is hij lid van de Giftencommissie van de Duitse Orde. Hij is ook actief in enkele andere organisaties die zich bezighouden met armoedebestrijding.

Ook zijn beide ouders waren maatschappelijk actief: zijn vader, Hector Livius Sixma baron van Heemstra (1921-2001), was burgemeester van 1955 tot 1984 voor de Christelijk-Historische Unie, vanaf 1980: het CDA, zijn moeder, Christine Carina baronesse van Dedem (1932-1996) was lid van de Raad voor de Kinderbescherming van Leeuwarden.

De broer van zijn vader, dr. Feyo Schelto Sixma baron van Heemstra (1916-1999), genoot enige bekendheid als schrijver van in adellijke en hofkringen spelende boeken onder het pseudoniem Homme Eernstma, onder andere over een “prille liefde” tussen Alexander prins der Nederlanden (1851-1884) en Henriëtte gravin Schimmelpenninck (1850-1907: dochter van de minister, grootmeester van de Koning en voorzitter van de Hoge Raad van Adel, Rutger Jan graaf Schimmelpenninck, 1821-1893), en de fictieve biografie (“roman hagois”) van hun moeder Johanna Arnolda Bernardina Sixma baronesse van Heemstra née gravin Schimmelpenninck (1889-1971); die laatste was getrouwd met hun vader Cornelis Schelto Sixma baron van Heemstra (1879-1942), particulier secretaris van de koninginnen Emma en Wilhelmina.

Deze tak was in het bezit van Heemstrastate in Oenkerk, en de ouders en de broer van het kandidaat-kiescollegelid liggen dan ook in Oenkerk begraven.