In 1991 verscheen ‘Autobiographie de la comtesse Johanna Arnolda Bernardina Schimmelpenninck 1889-1971 douairiere Cornelius Schelto baron van Heemstra 1942-1971: Ou Roman Hagois’ van Homme Eernstma – de schrijversnaam van dr. Feyo Schelto Sixma baron van Heemstra (1916-1999). Tot mijn verrassing trof ik het nu opnieuw aan in de boekhandel en het bleek in 2023 opnieuw te zijn uitgegeven.
Het boek is vooral curieus te noemen: door de ogen van zijn ouders beschrijft de auteur het leven van zijn ouders en hun adellijke leefstijl. Het ‘hagois’ in de titel zie je veelvuldig terug in de tekst, omdat er veel Franse woorden in voorkomen, wat in het Haagse adelsdialect van voor de Tweede Wereldoorlog geheel de ‘usance’ schijnt te zijn geweest en ‘comme il faut’ – om in de stijl van dit boek te blijven.
Gekleurde herinneringen & aperte onwaarheden
Het zijn gekleurde herinneringen, die voor een deel gebaseerd zijn op mondelinge overlevering, die bij het doorvertellen aangedikt zijn tot aperte onwaarheden. En dat is precies ‘le piège’ van dit boek waar de ‘journaliste d’investigation’ Frans Peeters in zijn inleiding ‘à grands pas’ intuimelt.
Frans Peeters is auteur van ‘Koningsmoord op Het Loo’, een boek dat gaat over de bewering dat Koning Willem III zijn vader Koning Willem II gedood zou hebben en daarna gevlucht zou zijn naar Engeland. In de inleiding van dit boek herhaalt hij nog eens zijn vijf ‘conclusions’. Wie echter de moeite wil nemen om onderzoek te doen, kan eenvoudig thuis de geweldige biografie ‘Koning Willem III 1817-1890’ ter hand nemen van Dik van der Meulen en daar op p. 195-199 lezen waar Willem III was toen zijn vader op 17 maart 1849 in Tilburg overleed: eind januari was hij afgereisd naar het Verenigd Koninkrijk, op 25 januari bracht hij een bezoek aan Koningin Victoria, op 13 maart ontving hij een uitnodiging van de Hertog en Hertogin van Cleveland om naar Raby Castle te komen en op 16 maart was hij op weg hierheen. Dit laatste aldus The London Illustrated News. De Hertogin van Cleveland zelf verklaarde later dat hij hier was aangekomen.
Een tweede onwaarheid betreft een ander verhaal dat Homme Eernstma de wereld in heeft geholpen: Prins Alexander (de jongste zoon van Koning Willem III) zou Henriette Frances Wilhelmina Elisabeth (‘Jettie’) gravin Schimmelpenninck (1850-1907) ten huwelijk hebben gevraagd. Ook hiervan ontbreekt ieder bewijs. Toen ik eens naar het waarheidsgehalte hiervan vroeg aan de familie Schimmelpenninck, bij een bezoek aan het Nijenhuis, reageerde men hier meewarig hoofdschuddend op. Ook dit verhaal blijft door dit boek weer doorzingen en helaas kan men nog steeds niet zeggen: ça aussi ça passera
En waarom ik het boek nu dan toch opnieuw kocht? De uitgave uit 1991 had ik al en de inhoud kan ik waarderen vanwege het tijdsbeeld dat wordt opgeroepen van een verdwenen Haagse wereld. Vanwege de informatie in de inleiding over dr. Feyo Schelto Sixma baron van Heemstra kocht ik het nu opnieuw. Het riep bij mij het beeld op van iemand die met het verleden leefde en vasthield aan dat wat voorbij was gegaan of zelfs nooit geweest was.
