De laatste – over het uitsterven van adellijke families en het herinnerd willen blijven worden

Afb. 1. John Töpfer, directeur stichting Adel in Nederland: ‘Hun dierbare eenigste zoon’ overleed door een val van zijn paard en zijn diepbedroefde ouders gaven hem een kostbaar grafmonument. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

Afgelopen zaterdag gaf John Töpfer, directeur AiN, een lezing op het symposium ‘Parels in de kroon’ op kasteel Wijchen over: De laatste – over het uitsterven van adellijke families en het herinnerd willen blijven worden. Het symposium was zeer goed georganiseerd, de deelnemers waren vol lof over de lezingen en kijken terug op een zeer geslaagde dag! Complimenten hierbij voor de organisatie en alle vrijwilligers op kasteel Wijchen!

Afb. 2. Aan Emilia van Nassau, dochter van Willem van Oranje, dankt kasteel Wijchen zijn huidige fraaie verschijning. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

Het onderwerp ‘De laatste’ kwam in de afgelopen jaren steeds weer op zijn pad: door aankopen op veilingen van bv. portretjes van uitgestorven geslachten, door het bij toeval vinden van een graf van een laatste van een adellijke familie (op een gesloten, overwoekerde begraafplaats), door interviews en door archiefonderzoek. In deze lezing deelde hij voor het eerst zijn gevonden informatie met daarbij veel, onbekend beeldmateriaal.

Voor adel is continuïteit van groot belang: voorouders worden herinnerd met portretten, memorabilia, in anekdotes en met verhalen in de familiekring of in boeken. Naar de komst van een stamhouder wordt meestal verwachtingsvol uitgekeken. Toch zijn er in de afgelopen eeuwen honderden adellijke geslachten uitgestorven en van bv. de oude adel in het gewest Holland bleef alleen de familie Van Wassenaer over.

Afb. 3. De sprekers op het Symposium bijeen op de brug voor het kasteel. Foto met hartelijke dank aan Museum Kasteel Wijchen.

Vanaf 1814 werd de Nederlandse adel in het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden uitgebreid door verheffingen in de adel, maar het uitstervingsproces gaat door en ieder jaar sterft er de komende jaren binnen de Nederlandse adel wel weer een adellijke familie uit. Wat doet dit met je, als je de laatste bent? Wat doe je met je familiebezit? Of maakt het je niet uit en reageer je zoals een baron (oude adel uit 1320) deed, toen zijn familie op het punt van uitsterven stond: “Die vond dat het wel mooi was geweest.”

De vraag is ook: wanneer ben je eigenlijk ‘de laatste’? Als laatste man? Maar de laatste kan ook een vrouw zijn. Soms is iemand de laatste van zijn tak of voelt iemand zich de laatste van een tijdperk. En is de laatste naamsdrager binnen de Nederlandse adel ook echte de laatste van zijn familie?

In deze lezing kregen de aanwezigen daarover iets meer te horen. De rest zal in de nabije toekomst in een boek gepubliceerd worden. Heeft u tips voor de auteur? Aarzel dan niet om te mailen naar info@adelinnederland.nl.

Afb. 4. Kasteel Wijchen. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.