Zomertip: kasteel Heeswijk

Afb. 1. Kasteel Heeswijk in de zomerzon.
Afb. 1. Kasteel Heeswijk in de zomerzon.

Kasteel Heeswijk in Heeswijk Dinther vertelt in zijn verschijning het verhaal van de baronnen Van den Bogaerde van Terbrugge. De buitenkant laat zien dat er in de 19e eeuw flink bijgebouwd werd om het kasteel nóg indrukwekkender te maken. Hieraan dankt het kasteel zijn unieke IJzertoren, de neogotische galerij en de wapenzaal.

Afb. 2. De grote zaal met voorouderportretten van de Van den Bogaerdes van Terbrugge.
Afb. 2. De grote zaal met voorouderportretten van de Van den Bogaerdes van Terbrugge.

Het interieur laat de smaak, verzamelwoede en adellijke representatie van de eigenaren zien. Zo is er een grote zaal met een Ahnengalerie van de Van den Bogaerdes, een unieke Chinese eetkamer, mooie tegeltableaux in een trappenhuis en in een kleine torenkamer vind je een opmerkelijk plafond dat bestaat uit Chinees porseleinen bordjes. Overal in het kasteel vind je bijzondere voorwerpen met bijbehorende verhalen en de laatste kasteelheer, ir. Guillaume Charles Othon Alexandre Manuel Henri Joseph Marie Ghislain baron van den Bogaerde de Ter Brugge (1882-1974), liet niet na om zijn bezoekers te imponeren met de afstammingsbewijzen van zijn vele roemrijke voorouders – ook al deden die de waarheid soms nog weleens geweld aan.

U kunt het kasteel bezichtigen met behulp van een informatieve en leuke audiotour, maar overal staan ook gastvrije en enthousiaste vrijwilligers klaar, die veel anekdotes over het kasteel en zijn kleurrijke bewoners weten te vertellen. Op het voorplein zit naast een brasserie ook een restaurant en daarnaast nodigen de tuin, die door Copijn werd ingericht, en het landgoed uit voor nog meer aangenaam verpozen. Wie nog nooit op Heeswijk is geweest, die heeft echt wat gemist!

Link naar meer informatie: https://www.kasteelheeswijk.nl/

Voor meer foto’s: kijk in het onderstaande foto-album.

Zomer 1900 op Beerschoten: de families Steengracht, Van der Wyck en Schimmelpenninck op het bordes

Afb. De families Steengracht, Schimmelpenninck en Van der Wyck op het bordes van Beerschoten, foto collectie Stichting Adel in Nederland.
Afb. De families Steengracht, Schimmelpenninck en Van der Wyck op het bordes van Beerschoten, foto collectie Stichting Adel in Nederland.

Huis Beerschoten was in het bezit van jonkheer Joan Steengracht, heer van Oostcapelle (1856-1895), toen het op zondag 10 februari 1889 volledig afbrandde. Jonkheer Steengracht was op het moment van de brand op huwelijksreis in het buitenland met zijn bruid Catharina gravin Schimmelpenninck (1861-1950). Het huis werd spoedig herbouwd, maar helaas overleed de bouwheer enkele jaren later. In de zomer van 1900 ontving de douairière haar naaste familie op het huis: leden van de grafelijke familie Schimmelpenninck, waaronder haar zusje en zwager jonkheer Van der Wyck, en de vele neefjes en nichtjes. Speciaal voor deze gelegenheid kwam er een fotograaf uit het nabije Utrecht om dit zomerse tafereel vast te leggen.

Nieuwe regent Stichting Twickel: Friso van Harinxma thoe Slooten

Afb. 1. De voorzijde van kasteel Twickel.

Een wisseling van de wacht in het bestuur van de Stichting Twickel. Als opvolger van Elisabeth Beelaerts van Blokland née van Schaijk is Friso baron van Harinxma thoe Slooten benoemd als lid van het College van Regenten.

Afb. 2. Friso baron van Harinxma thoe Slooten. Foto met dank aan Stichting Twickel.

Twickel is geen onbekend terrein voor hem, aangezien zijn vader in de periode 1972 – 1993 regent was. Zijn familie is betrokken bij een aantal landgoederen in Friesland, waar de familie Van Harinxma zijn wortels heeft.

Friso van Harinxma is als senior jurist en managing counsel werkzaam bij Shell.

Elisabeth Beelaerts treedt per 1 juli a.s. statutair af. Zij is sinds 2003 lid van het College van Regenten.

Bron: https://twickel.nl/home/twickelnieuws/

Afb. 2. Zicht vanuit de rotstuin op kasteel Twickel.

10 Downing Street: woonhuis van Hendrik van Nassau-Ouwerkerk en Françoise van Aerssen van Sommelsdijck

Afb. 1. The Right Honourable Sir Keir Rodney Starmer KCB KC werd in 2014 geridderd als Knight  Commander of the Order of Bath en mag op basis hiervan het niet-adellijke en niet-erfelijke predikaat ‘Sir’ voor zijn naam voeren. Zijn echtgenote gaat met het hoffelijkheidspredikaat ‘Lady Starmer’ door het leven. Screenshot met dank aan de NOS.

Vanaf gisteren is 10 Downing Street de ambtswoning van premier Keir Starmer (1962). Een gedeelte van het nu bestaande huis werd in 1690 door Koning Stadhouder Willem III geschonken aan zijn vertrouweling de Nederlander Hendrik des H.R. Rijksgraaf van Nassau, heer van Ouwerkerk en Woudenberg (1640-1708). Deze werd geboren als zoon van Lodewijk van Nassau, heer van Beverweerd (zelf een bastaardzoon van Stadhouder Maurits) en Elisabeth gravin van Hornes. In het Frans werd hij naar zijn heerlijkheid Ouwerkerk ook wel ‘d’Auverquerque/d’Auverquerk’ genoemd, terwijl deze naam door de Engelsen als ‘Overkirk’ werd uitgesproken. 10 Downing Street stond in het verleden daarom ook wel bekend als Overkirk House.

Afb. 2. Hendrik des H.R. Rijksgraaf van Nassau, heer van Ouwerkerk en Woudenberg (1640-1708), foto ©National Portrait Gallery (NPG D574).
Afb. 2. Hendrik des H.R. Rijksgraaf van Nassau, heer van Ouwerkerk en Woudenberg (1640-1708), foto ©National Portrait Gallery (NPG D574).

Hij trad al jong in dienst van het Staatse leger en werd in 1666 benoemd tot Stalmeester van de jonge Prins Willem, de latere Koning Stadhouder. Hij stond in de gunst van de Prins en hieraan droeg niet alleen zijn verwantschap bij – zij waren achterneven – maar ook omdat hij het leven van de Prins redde: in de strijd bij St. Dénis (1678) had een aanvaller zijn pistool al op de borst van de Prins gezet, toen Hendrik van Nassau ingreep en hem het leven redde.

Afb. 3. Françoise van Aerssen van Sommelsdijck (1642-1720), foto ©National Portrait Gallery (NPG D1723).
Afb. 3. Françoise van Aerssen van Sommelsdijck (1642-1720), foto ©National Portrait Gallery (NPG D1723).

Na zijn benoeming in de Ridderschap van Utrecht (1674) volgde de verheffing tot H.R. Rijksgraaf in 1679 door Keizer Leopold I. Hij begeleidde de Prins, inmiddels Stadhouder Willem III geworden, op zijn tocht naar Engeland, waar deze Koning werd. Een indrukwekkende militaire carrière volgde met roem op de slagvelden en uiteindelijk een benoeming tot Veldmaarschalk (1703). Willem III benoemde hem in Engeland aan zijn Hof tot Opperstalmeester en twee van zijn dochters huwden in de Engelse adel: Isabella met de 2nd Earl of Bath en Lucia Anna met de 2nd Earl of Bellomont. Zijn laatste veldtocht werd hem fataal. In 1708 werd hij bij het Beleg van Rijsel ziek en overleed aldaar. Zijn lichaam werd naar Nederland vervoerd en bijgezet in de familiegrafkelder te Ouderkerk.

Het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek zegt over hem: “Hij stond bekend als dapper, gehecht aan Willem III en belangeloos maar zeer driftig, op het einde zijns levens als ondraaglijk hartstochtelijk, zoodat men zelfs van krankzinnigheid sprak.”

Zijn weduwe, Françoise van Aerssen van Sommelsdijck (1642-1720), mocht het huis in Downingstreet ook na zijn overlijden blijven gebruiken en pas na haar dood in 1720 keerde het terug in het bezit van de Kroon en werd in latere jaren de officiële ambtswoning van de premier. Françoise behoorde tot het geslacht Van Aerssen, waarvan een tak als Van Aerssen Beijeren van Voshol binnen de Nederlandse adel voortleeft. Zij werd begraven in Westminster Abbey. Uit hun huwelijk werden acht kinderen geboren, waarvan er twee jong stierven en twee op het slagveld sneuvelden. De oudste overgebleven zoon werd in de Engelse adel verheven met de titel Earl of Grantham (een titel die u misschien herkent uit Downton Abbey), maar zowel diens twee zoons als zijn enige neef overleden voor hem, zodat deze tak in de mannelijke lijn uitstierf. In de vrouwelijke lijn zijn er echter binnen de Engelse adel en aristocratie nog vele nakomelingen van Hendrik van Nassau en Françoise van Aerssen in leven.

Boekennieuws: Bijzondere Herinneringsplekken op de Nederlandse Dodenakkers. Mausolea, Grafkapellen en Grafkelders.

Afb. 1. Christiaan graaf van Rechteren Limpurg (links) nam het eerste exemplaar van het boek van auteur Harry Löwik (rechts) in ontvangst. Foto met hartelijke dank aan Harry Löwik.

Auteur Harry Löwik bezocht en fotografeerde 145 mausolea, grafkapellen en grafkelders in heel Nederland en beschreef deze bouwtechnisch. Het eerste mausoleum dat hij fotografeerde, was het mausoleum van de graven Van Rechteren Limpurg in Almelo en daarom overhandigde hij onlangs het eerste exemplaar van zijn boek aan Christiaan graaf van Rechteren Limpurg.

In het boek zijn veel fraaie foto’s te zien van adellijke grafmonumenten. Funeraire monumenten bieden bij uitstek gelegenheid voor adellijke representatie door het toepassen van familiewapens en het gebruik van bijzondere, kostbare materialen en monumentale afmetingen. Door deze afmetingen bieden veel van de afgebeelde grafmonumenten plek voor meerdere generaties, waardoor sommige dynastieke allure krijgen. In dit boek zijn daar erg mooie foto’s van te zien!

Adellijke grafmonumenten die in dit boek voorkomen betreffen de geslachten Alberda van Ekenstein, Van Aldenburg Bentinck, Van Boetzelaer, De Loë-Wolff Metternich, De Maurissens, De Smeth, Fabricius, Van der Borch van Verwolde, Van Nagell, Huyssen van Kattendijke, Van Limburg Stirum, Van Pallandt, Van Heeckeren, Steengracht, Torck, Van Aerssen, Van Beresteyn, Van den Bogaerde van Terbrugge, Van der Does de Willebois, Van Doorn, Van Hardenbroek, Van Hogendorp, Van Ittersum, Van Scheltinga, Van Swinderen, De Wijkerslooth de Weerdesteyn, Von Clermont, Wesselman van Helmond, Van Merlen, Smits van Oyen, Reynst en Van Rechteren Limpurg.

Aantal pagina’s: 298
Uitgever: Eigen beheer
ISBN: 9789403737157
Prijs: € 35,00 + verzendkosten
Te bestellen via harrylowik@live.nl.

Afb. 2. Eén van de foto’s in dit boek betreft de grafkelder (eigenlijk een bovengrondse ‘kelder’, die ingebed ligt in een opgeworpen heuvel) Van Pallandt van Eerde op landgoed Eerde in Ommen. Boven de ingang het familiewapen Van Pallandt met links en rechts van het woord ‘GRAFKELDER’ twee gestileerde palmtakken als symbool van vrede en overwinning. Hierboven verheft zich een afgebroken zuil, als symbool van het eindige, aardse leven. De lauwerkrans om de zuil is een teken van roem en eerbetoon. In deze grafkelder zijn twee generaties Van Pallandt bijgezet: mr. Samuël Johan baron van Pallandt, heer van Eerde (1843-1890), echtgenote Arnoldina Johanna barones van Pallandt née Nobel (1846-1922) en hun zoon Rudolph Theodorus baron van Pallandt, heer van Eerde (1868-1913).

Website: familie Van Wassenaer & bijzonder bruikleen

Afb. 1. Screenshot van de startpagina van de vernieuwde website van de familie Van Wassenaer.

Enige tijd geleden is de website van de familie Van Wassenaer vernieuwd. Deze staat vol zeer lezenswaardige informatie over de familiegeschiedenis, maar er staat ook actueel nieuws op. Link naar de website:  https://www.wassenaer.net/

Zo heeft de familie Van Wassenaer onlangs aan het Snijders & Rockoxhuis in Antwerpen een bijzonder groepsportret uitgeleend, dat als het oudst bekende groepsportret bekend staat. Het is getiteld ‘De maaltijd van de Heren van Liere’ en betreft de drie gebroeders Van Liere: Arnold van Liere, heer van Santhove en Woldesdan, Ridder, schepen en burgemeester van Antwerpen, Nicolaas van Liere, heer van Berchem en Markgraaf van Antwerpen, en Willem van Liere, Ridder, ambtman en burgemeester van Antwerpen.

Nicolaas van Liere (ca. 1507-ca. 1586) was de betovergrootvader van Jacoba van Liere, vrouwe van de beide Katwijken en ’t Zandt (1652-1693), die in 1668 in het huwelijk trad met Jacob van Wassenaer, heer van Voorschoten, Duivenvoorde en Veur (1649-1707). Van dit echtpaar stammen alle huidige baronnen en baronessen Van Wassenaer af. Link naar dit bericht: https://www.wassenaer.net/index.php/nieuws

Afb. 2. V.l.n.r. voor ‘De maaltijd van de Heren van Liere’ in het Snijders & Rockoxhuis in Antwerpen: Lara barones van Wassenaer, Diederik baron van Wassenaer, Louise barones van Wassenaer née Wiarda, Arent baron van Wassenaer, heer van de beide Katwijken en ‘t Zandt, Chef de Famille, en Michaela barones van Wassenaer. Foto met hartelijke dank aan https://www.wassenaer.net/
Afb. 3. Het imposante praalgraf in Katwijk van Willem van Liere, heer van Oosterwijk, en Maria van Reigersberg, vrouwe van de beide Katwijken en ‘t Zandt. Zij waren de ouders van de hierboven genoemde Jacoba van Liere.

Boekennieuws: Franciscus Lieftinck (1835-17). Welbespraakt parlementariër.


De naam Lieftinck – een patriciaatsfamilie uit het Blauwe Boekje – is misschien in de naoorlogse geschiedenis het bekendste geworden door ‘het tientje van Lieftinck’. Dit was de geldzuiveringsactie van minister van Financiën mr. dr. Pieter (‘Piet’) Lieftinck (1902-1982) in 1945 tegen zwart geld, waarbij iedere Nederlander gedurende één week van tien gulden moest leven. Er is echter een tweede Lieftinck, die veel langer in de parlementaire geschiedenis van Nederland een grotere rol heeft gespeeld: ds. Franciscus Lieftinck. Over hem schreef achterkleinzoon Caspar Visser ’t Hooft: Franciscus Lieftinck (1835-17). Welbespraakt parlementariër.

Franciscus Lieftinck (1835-1917) begon als predikant op het Friese platteland. Twintig jaar later trad hij toe tot de Tweede Kamer. Hij zou er achtendertig jaar lang blijven zitten.
Als parlementariër was hij getuige van de ontwikkelingen van zijn tijd. Een tijd waarin de schoolstrijd woedde, van eerste stappen op het gebied van de sociale wetgeving, van de monumentenzorg. De vooruitstrevende liberaal Lieftinck liet zich op deze gebieden niet onbetuigd. Hij stond bekend om zijn welbespraaktheid. Hij ging confrontaties met de confessionelen en met de socialist Troelstra niet uit de weg. Wie weet nog van het zinken van het oorlogsschip De Adder voor de kust van Scheveningen, waarbij de voltallige bemanning verdronk? Voor Lieftinck aanleiding tot het houden van een geruchtmakend kamerbetoog.

Franciscus Lieftinck onderhield nauwe banden met Prins Alexander, de zoon van koning Willem III. De lezer van dit boek maakt voorts kennis met de schilder Hendrik Dirk Kruseman van Elten, met een prins Bonaparte, auteur van een boek over Suriname, met Adam Zelle, de vader van Mata Hari, met de Perzische Sjah Nasreddin. Ontmoetingen tussen deze prominenten en Lieftinck leveren stof voor anekdotes.

Link naar bestelmogelijkheid: https://uitgeverij-ijzer.nl/boeken/367-franciscus-lieftinck-1835-1917

Afb. Ds. Franciscus Lieftinck (1835-1917) – predikant en politicus. Door nvt – Eigen Haard, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6172661

Het heeft Z.M. de Koning behaagd: drs. Jorien Jas, Ridder in de Orde van Oranje-Nassau

Afb. 1. Een betere en mooiere locatie was niet denkbaar: de grote zaal op Biljoen met het stucwerk naar prenten van Piranesi. Hier krijgt Jorien Jas uit handen van de heer Ahmed Marcouch, burgemeester van Arnhem, de versierselen opgespeld behorende bij Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Foto met hartelijke dank aan Conrad Gietman.

Vijfentwintig jaar lang was drs. Jorien Jas conservator bij Geldersch Landschap & Kasteelen (Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) | Een landschap dat we koesteren) en zorgde zij voor de instandhouding van uiterst belangrijk Gelders, adellijk erfgoed. Zij publiceerde tal van artikelen, gaf lezingen, presentaties, werkte mee aan podcasts en televisie-uitzendingen, waarmee zij het Gelders, adellijk erfgoed breed toegankelijk maakte en op de kaart heeft gezet. Van haar wetenschappelijke publicaties moeten in ieder geval de standaardwerken ‘Kastelen in Gelderland’ en ‘Biljoen: kasteel, bewoners en landgoed’ genoemd worden (zie voor het laatstgenoemde, geweldige boek en bestelmogelijkheid hiervan een eerder bericht op onze website: Boekennieuws: Biljoen. Kasteel – bewoners – landgoed – Adel in Nederland).

Daarnaast was Jorien Jas bestuurslid van de Brantsen van de Zyp stichting, die een grote, zeer belangrijke portretverzameling betreffende de provincie Gelderland beheert, de Verenigingsraad van Hendrick de Keyser Monumenten en Vereniging Gelre.

Op 29 juni jl. ontving Jorien Jas uit handen van de heer Ahmed Marcouch, burgemeester van Arnhem, op kasteel Biljoen een Koninklijke onderscheiding en werd zij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

De stichting Adel in Nederland feliciteert Jorien Jas van harte met deze Koninklijke onderscheiding en is haar veel dank verschuldigd voor het delen van haar grote kennis en immer aanstekelijke enthousiasme!

Afb. 2. De achterzijde van kasteel Biljoen in Velp, met zijn ranke hoektorentjes oprijzend uit de gracht. Foto op de voorzijde van het boek ‘Biljoen: kasteel, bewoners en landgoed’ dat onder de redactie van Jorien Jas en Conrad Gietman verscheen. Link naar bestelmogelijkheid Boekennieuws: Biljoen. Kasteel – bewoners – landgoed – Adel in Nederland

Zaterdag 27 juli: zomerwandeling Werkgroep Adelsgeschiedenis in Leeuwarden

Afb. 1. Het Van Eysinga huis in Leeuwarden, dat in de huidige vorm in 1781 door jonkheer mr. Frans Julius Johan van Eysinga (1752-1828) gebouwd werd. Hij werd in 1825 opgenomen in de Nederlandse adel met het predikaat jonkheer en zijn nakomelingen woonden hier tot ca. 1860.

De Werkgroep Adelsgeschiedenis (www.adelsgeschiedenis.nl) is opgericht in 1993 en heeft als voornaamste doel het bevorderen van de beoefening van en de kennis over de geschiedenis van de (Nederlandse) adel. Dit doet de werkgroep door middel van het uitgeven van het Jaarboek Virtus en monografieën in de Reeks Adelsgeschiedenis. Daarnaast organiseert de werkgroep symposia om het contact tussen onderzoekers en belangstellenden te vergroten. Ook organiseert ze voor haar leden excursies en webinars.

Op zaterdag 27 juli is het weer tijd voor een traditionele activiteit van de Werkgroep Adelsgeschiedenis: de zomerwandeling! Dit keer voert de wandeling door Leeuwarden, en wel op zaterdagmiddag 27 juli van 14:30 tot circa 17:30 uur.

Net als in de overige provincies had de Friese adel niet alleen huizen op het platteland, maar ook in de voorname brede straten van Leeuwarden; veelal als winterverblijf. Men woonde ‘op stand’; vaak op korte afstand van elkaar. Zeer invloedrijk waren de Friese Nassau’s die er sinds 1587 als stadhouders hun hof hadden gevestigd. De eerste was Willem Lodewijk graaf van Nassau-Dillenburg (1560-1620), neef van Willem van Oranje, die in Friesland Us Heit (Onze Vader) werd genoemd. De volgende Nassau’s zouden Leeuwardens culturele rijkdom aanzienlijk bevorderen. Een ander hoogtepunt van adellijke leefcultuur is het statige Huis van Eysinga, met haar fraaie binnenhuisarchitectuur en schilderijencollectie. Na een uitgebreide pauze met koffie en toebehoren zullen we de weg vervolgen langs voormalige adellijke woningen waarin ook veel heraldiek is verwerkt.

De Werkgroep Adelsgeschiedenis organiseerde al eerder gezellige wandelingen in Utrecht, Den Haag, Arnhem en Zwolle. Ze zijn overzichtelijk, informatief en ook voor de meeste senioren goed te bewandelen. Kijk voor een verslag van de wandeling in Zwolle terug op onze website https://www.adelinnederland.nl/zomeravondwandeling-werkgroep-adelsgeschiedenis-in-zwolle/

De kosten voor deelname bedragen € 15,- voor begunstigers en € 20,- voor niet-leden. De prijs is inclusief drankje.

Let op: deelname is pas definitief na het voldoen van het verschuldigde bedrag. Voor meer informatie en om u aan te melden, kijk snel op https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd8SIAXEWpUAvYTO60X03vcYZf0cCViPRnPEiEIAvYaKEknLA/viewform

Afb. 2. Het Sminia Huys in Leeuwarden, met één van de mooiste lijstgevels uit het begin van de 18e eeuw in Leeuwarden. Het werd in 1739 gebouwd door Catharina van Sminia, douairière Van Glinstra en bleef familiebezit van de Van Sminia’s tot in 1828. In 1816 werd jonkheer mr. Hector van Sminia (1763-1816) verheven in de Nederlandse adel met het predikaat jonkheer.
Afb. 3. Het Princessehof in Leeuwarden, het 18e-eeuwse stadspaleis van Marie-Louise Landgravin van Hessen-Kassel, Prinses van Oranje-Nassau.