Afb. Volgens het familiewapen rechtsboven betreft dit portret een telg van de familie Pauw. Foto met dank aan Drouot.
Dankzij een zeer gewaardeerde tip werd AiN attent gemaakt op de veiling van een Nederlandse portret op een veiling in het buitenland. Volgens de online catalogus betreft het een portret door Johannes Mijtens van Katrin van Neuff, maar het familiewapen rechtsboven betreft het wapen Pauw. Link naar deze veiling: Johannes (Jan) Mijtens (1614 The Hague – 1670 ibi… | Paintings: bids
De familie Pauw is in 2018 binnen de Nederlandse adel uitgestorven met het overlijden van jonkvrouw Emilie Pauw van Wieldrecht (1920-2018), douairière jonkheer dr. Emile Gerbrand Elias (1914-1992).
Afb. 1. Zuylestein met zijn unieke 17e-eeuwse tuinaanleg vanuit de lucht gezien. Foto met hartelijke dank aan Zuylestein.Afb. 2. Jemima de Brauwere – bewoonster van buitenplaats Zuylestein – vertelt in dit webinar over haar eigen ervaringen bij het beheer van de buitenplaats Zuylestein.
Stichting Kastelen, Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) organiseert samen met stichting Erfgoed Landfort vanuit Huis Landfort vier webinars getiteld ‘Hart voor de buitenplaats’ in aanwezigheid van een live-publiek van vrijwilligers. Het initiatief is de aftrap van de activiteiten van het nieuwe Nationaal Centrum voor de Nederlandse Buitenplaatscultuur, dat recent van start is gegaan als sKBL activiteit en op Huis Landfort zijn thuisbasis heeft.
Deze avonden worden vooral georganiseerd voor de duizenden vrijwilligers op historische buitenplaatsen zonder wiens inzet het behoud en exploitatie van de honderden KBL ondenkbaar zou zijn. De webinars bieden informatie en inspiratie aan deze belangrijke groep mensen door bij te dragen aan een bredere blik op buitenplaatsen in het algemeen. Ook andere geïnteresseerden zijn natuurlijk welkom om deze uitzendingen te volgen. Het initiatief is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Gelderland / Achterhoek Toerisme, Fonds Sluyterman van Loo en het Cultuurfonds.
De webinars bestaan uit gesprekken met bevlogen experts die hun kennis, ervaring en inzichten delen met de kijker. Ze raken onderwerpen als: Wat maakt onze historische buitenplaatsen zo bijzonder? Wat hebben deze plekken hun bezoekers te bieden? Welke betekenis hebben ze voor onze gedeelde geschiedenis, en ons natuurbehoud? Waarom dienen ze bewaard te blijven, en hoe vind je daarbij de beste balans tussen conservering en maatschappelijke relevantie?
Op vier dinsdagavonden in september, oktober en november zullen vier verschillende gasten hierop ingaan. Dat doen ze ieder vanuit hun eigen perspectief: dat van een bestuurder van een provinciaal landschap, een kenner van historische interieurs, een tuinbaas en een eigenaar/beheerder. Aansluitend aan de gesprekken is er gelegenheid voor (online) vragen. De uitzendingen duren telkens 60 minuten en blijven digitaal beschikbaar op de website van sKBL.
Het programma van de reeks ziet er als volgt uit:
26 november, 20 uur: Jemima de Brauwere, buitenplaats Zuylenstein, Leersum
Afb. 1. Koning-Stadhouder Willem III. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Peerdeman in Utrecht.
Op zondag 1 december loopt er een timed online veiling af bij Veilinghuis Peerdeman in Utrecht met kunst, antiek, design en sieraden, met. Tot de aangeboden kavels behoren ook een portret van Koning-Stadhouder Willem III en Stadhouder Willem V en echtgenote Wilhelmina Prinses van Pruisen. Lees het verhaal hierbij hieronder en kijk voor de online catalogi van Veilinghuis Peerdeman in Utrecht op Veilinghuis Peerdeman Utrecht – Online Catalogus
Lotnummer 1316 betreft een ovaal portret van Koning-Stadhouder Willem III, naar Godfrey Kneller (1646-1723). Het is een olieverf op doek uit circa 1700 en meet 72 × 58 cm. Het portret is omlijst door een rijk gestoken vergulde lijst.
Van Koning-Stadhouder Willem III zijn veel portretten bewaard gebleven en kenmerkend aan hem is altijd zijn krachtige, Romeinse neus. Dergelijke portretten werden vaak geschonken aan of besteld door leden uit zijn adellijke entourage. Tot op de dag van vandaag zijn vergelijkbare portretten van hem te vinden op kastelen als Amerongen en Middachten.
Het portret wordt getaxeerd op 7000-9000 euro. Veilingopbrengst: niet verkocht.
Lotnummer 354 betreft twee portretmedaillons: Stadhouder Willem V en echtgenote Wilhelmina Prinses van Pruisen. Ze dateren uit circa 1790. Wilhelmina van Pruisen is de geschiedenis in gegaan als een krachtige persoonlijkheid, die het opnam tegen de Patriotten. In 1787 werd zij door de Patriotten bij Goejanverwellesluis tegengehouden, toen zij wilde terugkeren naar Den Haag. Het werd gezien als een belediging en haar broer, Koning Willem Frederik II van Pruisen, kwam met een leger om genoegdoening te eisen en de orde te herstellen. Uiteindelijk wonnen de Patriotten het met de hulp van de Fransen in 1795 en moest het echtpaar het land ontvluchten.
Beide samen worden getaxeerd op 250-350 euro. Veilingopbrengst: 260 euro.
Afb. 2. Links Wilhelmina Prinses van Pruisen en rechts haar echtgenoot Stadhouder Willem V. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Peerdeman in Utrecht.
Afb. 1. Bij deze tentoonstelling verscheen ook een boek, met daarin gedetailleerde foto’s van de binnenkant van het poppenhuis van Goudestein, dat afkomstig is uit het bezit van de jonkheren Huydecoper.
In het Vechtstreekmuseum naast huis Goudestein in Maarssen is t/m 31 januari de tentoonstelling ‘Verzamelliefde van rijke vrouwen in de 18e eeuw’ te zien. Voor deze gelegenheid is er een uniek object te zien, dat afkomstig uit de familie van de vroegere eigenaren en bewoners van Goudestein: de jonkheren Huydecoper.
Al eeuwenlang zijn kinderen en volwassenen gefascineerd door poppenhuizen. De Hollandse 17de en 18de-eeuwse poppenhuizen onderscheiden zich van de buitenlandse exemplaren door hun gedetailleerde en luxueuze uitvoering, hun verzorgde afwerking en hun zuivere verhoudingen. De werkelijkheid wordt zo natuurgetrouw mogelijk nagebootst. Deze kostbare uitvoering weerspiegelt een welvarende tijd. Een tijd waarin het Nederland, wat handel en nijverheid betreft, zeer goed ging. Hier profiteerden met name de Amsterdamse regenten, koop- en ambachtslieden van. Het is daarom niet vreemd dat alle poppenhuizen uit deze tijd in Amsterdam ontstaan zijn.
Voor meer informatie over het Vechtstreekmuseum en bezoekmogelijkheden (met een mogelijke rondleiding op huis Goudestein!) zie: https://www.vechtstreekmuseum.nl.
Afb. 2. Eén van de kamers in het poppenhuis. Foto met dank aan het Vechtstreekmuseum in Maarssen.Afb. 3. Huis Goudestein kwam in 1608 in het bezit van de regentenfamilie Huydecoper, die daar gedurende vele generaties heeft gewoond. In 1814 werd een nakomeling in de Nederlandse adel opgenomen met het predikaat jonkheer. In het huis is tegenwoordig het gemeentehuis van Maarssen gevestigd en het bijgebouw huisvest het Vechtstreekmuseum.
De Werkgroep Adelsgeschiedenis (www.adelsgeschiedenis.nl) is opgericht in 1993 en heeft als voornaamste doel het bevorderen van de beoefening van en de kennis over de geschiedenis van de (Nederlandse) adel. Dit doet de werkgroep door middel van het uitgeven van het Jaarboek Virtus en monografieën in de Reeks Adelsgeschiedenis. Daarnaast organiseert de werkgroep symposia om het contact tussen onderzoekers en belangstellenden te vergroten. Ook organiseert ze voor haar leden excursies en webinars.
Om het jaar wordt door de Stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis, dankzij steun van het Professor van Winterfonds, de ‘Virtus Scriptieprijs voor Adelsgeschiedenis’ uitgereikt voor de beste (research)masterscriptie waarin een substantiële rol is weggelegd voor (een aspect van) de adelsgeschiedenis. De scripties zijn beoordeeld door de jury bestaande uit dr. Liesbeth Geevers (universiteit Lund (Zweden)) en dr. Gerrit Verhoeven (universiteit Antwerpen (Vlaanderen/België)).
Ook u kunt bij de feestelijke uitreiking van de prijs aanwezig zijn op donderdagavond 28 november op Kasteel Amerongen.
Programma
19.00 uur Inloop met koffie en thee
19.30 uur Welkom door dagvoorzitters Leo van Putten en Simone Nieuwenbroek
19.40 uur Lodewijk Gerretsen, conservator Museum kasteel Amerongen
19.50 uur Presentaties van de scripties door de drie finalisten Bas Lems, Bjorn Storm en Sieben Feys
20.30 uur Uitreiking prijs door Ben Olde Meierink, voorzitter Werkgroep Adelsgeschiedenis
Aansluitend: afsluitende borrel
Kasteel Amerongen is goed te bereiken met het openbaar vervoer (bus 50 vanaf Driebergen Zeist of Wageningen). Komt u met de auto, dan is er voldoende parkeergelegenheid in het dorp.
Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Wilt u bij deze feestelijke avond aanwezig zijn, dan kunt u zich aanmelden via dit aanmeldformulier.
In verband met de temperatuur op het Kasteel is het raadzaam u warm te kleden.
Afb. Kasteel Amerongen is een fraai voorbeeld van eeuwenlange adellijke representatie.
Afb. 1. Matthijs Wanrooij (rechts), auteur van het boek en eigenaar van Huis te Brecklenkamp, geeft de eerste exemplaren van het boek aan (v.l.n.r.) Sander Brouwer (eindredactie), Rob Bloemendal (conservator van stichting Twickel), jonkheer Arnold Gevers (voor zijn onderzoek samen met Albert Mensema naar de heraldiek en de stifsjuffers) en Betty Bulthuis (die de ramen restaureerde). Alle foto’s en informatie zijn met hartelijke dank aan de Stichting Nedersaksische Uitgeverij.Afb. 2. De voorkant van het boek met een fragment van één van de buitengewoon fraaie glas in lood ramen.
Afgelopen vrijdag vond op Huis te Brecklenkamp in Twente de boekpresentatie plaats van het boek ‘Zeewezens van glas. De verdwenen ramen van het Huis te Brecklenkamp’, dat geschreven werd door Matthijs Wanrooij. Hij is de eigenaar van het huis en heeft zich samen met zijn echtgenote Gerrie Wanrooij-de Gelder ingespannen om huis en tuinen in oude luister te herstellen.
Op het huis bevonden zich ooit eeuwenoude glas in lood ramen. Ze werden in 1638 aan het Huis geschonken door stiftsjuffers van het klooster Wietmarschen in de graafschap Bentheim en bevatten de wapens van de volgende adellijke stifsjuffers: Aleida van Twickelo, Anna Maria Grubbe, Walburgh van Münster en Anna Elisabet van Althaus.
Afb. 3. Matthijs Wanrooij, auteur van het boek, signeert zijn boek.
De ramen werden in 1882 voor een tentoonstelling uit het Huis verwijderd, en raakten nadien spoorloos. Tot ze 135 jaar later opdoken in twee kisten op de zolder van Twickel. Onderzoek wees uit dat het ging om glaskunst van het hoogste niveau. Na een restauratieproject van jaren zijn de ramen weer compleet en op hun oude plek teruggeplaatst.
Matthijs Wanrooij heeft nu een boek uitgegeven over deze vier 17e-eeuwse glas in loodramen van Stifsjuffers die in de tachtigjarige oorlog op Huis Breckelenkamp verbleven.
Afb. 4. Jonkheer Arnold Gevers aan het woord over de stifsjuffers, waarvan de wapens op de ramen zijn afgebeeld.
De Fürst zu Bentheim beschrijft dit in het Voorwoord als volgt:
“De ramen werden in 1638 door de dames van het klooster Wietmarschen aan het Huis geschonken als dank voor de bescherming die Everhard Bentinck van Breckelenkamp hen gaf tijdens de plundering van Wietmarschen door de Zweden. De ramen getuigen dus niet alleen van meesterlijk vakmanschap, maar ook van diepe dankbaarheid en waardering. Na een tentoonstelling in Zwolle verdwenen de ramen op mysterieuze wijze en doken pas 135 jaar later weer op. Deze raadselachtige geschiedenis voegt nog een boeiende dimensie toe aan de toch al rijke historie van deze kunstwerken.”
Matthijs Wanrooij heeft zich sindsdien hard ingespannen deze unieke ramen te laten terugkeren vanaf Twickel naar Breckelenkamp en deze te laten restaureren door glazenier Betty Bulthuis. De eerste drie werden in 2021 herplaatst, de laatste enkele weken geleden.
Afb. 5. Unieke ramen van zeldzaam hoog niveau op Huis te Brecklenkamp. Links met het wapen van Anna Elisabet van Althaus en rechts van Aleida van Twickelo.Afb. 6. Herfstbeelden op Huis te Brecklenkamp.Afb. 7. Het torentje op het voorplein.Afb. 8. Huis te Brecklenkamp – een edelmanswoning die dankzij het echtpaar Wanrooij-De Gelder zijn oude luister heeft herkregen.
Afb. 1. Stamboom De Famars en Soreau: voorouders in de vrouwelijke lijn van de adellijke familie Röell. Foto met hartelijke dank aan Bubb Kuyper Veilingen in Haarlem.
Van 18 t/m 22 november vindt er bij Bubb Kuyper Veilingen in Haarlem een grote veiling plaats van boeken, prenten, kaarten, documenten, enz., waaronder een stamboom van de families De Famars en Soreau. Lees het verhaal hierbij hieronder en kijk voor de online catalogus van Bubb Kuyper Veilingen in Haarlem op Auction 81, 18-22 Nov 2024
Lotnummer 81/2412 betreft een stamboom met familiewapens in pen en inkt, gouache en goudverf, op groot papieren blad, 54×75 cm. uit het eind van de 19e eeuw. Beide lijnen beginnen met de 17e-eeuwse Jacob de Famars/ Isaac Soreau en eindigen met Louise Constantin de Famars en lopen door tot aan de familie Testas. Verwante families zijn o.a. de adellijke familie Roëll en de families Blankenhagen, Testas en Brand Abbema.
Hierbij gevoegd is een ingekleurde gravure met 9 gelijke delen met wapenschilden van de baronnen en graven van de Nederlands-Zweedse familie De Geer.
Het wordt getaxeerd op 80-100 euro.
Benieuwd naar wat er verder bij Bubb Kuyper Veilingen in Haarlem geveild wordt? Kijk dan in de online catalogus op Auction 81, 18-22 Nov 2024
Afb. 2. De Nederlandse adellijke familie De Geer heeft ook Zweedse baronale en grafelijke takken, waarvan de wapens hierop zijn afgebeeld. Foto met hartelijke dank aan Bubb Kuyper Veilingen in Haarlem.
Afb. Pieter baron Melvill van Carnbee, heer van Op- en Neder-Andel (1743-1826). Foto met hartelijke dank aan het Zeeuws Veilinghuis in Middelburg.
Op dinsdag 19 november vindt er bij het Zeeuws Veilinghuis in Middelburg een live Exclusive Items veiling plaats met onder meer dit portret van Pieter baron Melvill van Carnbee. Op 20 november zijn er online Aziatica en Indonesian Art veilingen. Lees het verhaal bij het portret hieronder of kijk in de online catalogi van het Zeeuws Veilinghuis op https://connect.invaluable.com/zeeuws/
Lot 20 betreft een portret van Pieter baron Melvill van Carnbee, heer van Op- en Neder-Andel (1743-1826). Hij stamde uit een van oorsprong Ierse familie, waarvan een telg eind 17e eeuw als officier naar de Nederlanden kwam. Pieter begon zijn carrière als zee-volontair in 1757 en werd officier bij de admiraliteit op de Maze. In de jaren 1789-1795 werd hij schout-bij-nacht.
In 1814 werd hij vice-admiraal in Nederlandse dienst en daarnaast werd hij onder meer in 1806 lid van de Raad van State en enkele jaren later lid van de Provinciale Staten. In 1815 werd hij verheven in de Nederlandse adel en zeven jaar later werd hem de titel van baron bij eerstgeboorte verleend.
Zijn familienaam was oorspronkelijk alleen Melvill, maar in 1803 werd hem toestemming verleend om ‘van Carnbee’ toe te voegen. Dit gebeurde met toestemming van de Engelse Earl (Graaf) of Leven and Melvill, die de bezitter was van de baronie Carnbee.
De huidige Chef de Famille is de 10e die de titel baron heeft en hij woont en werkt als reclameadviseur in de Verenigde Staten. Ook het merendeel van de overige familieleden is hier woonachtig.
Afb. 1. Françoise Marguerite Gravin de Grignan née de Sévigné (1646-1705). Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis De Eland & De Zon in Amsterdam.
Op maandag 11 november start er bij het Veilinghuis De Eland & De Zon in Amsterdam een live veiling met een breed aanbod van Europese en Aziatische curiosa, moderne en hedendaagse kunst, schilderijen, juwelen zilver, enz., met onder meer een portret van de Gravin van Grignan – dochter van de beroemde Markiezin de Sévigné. Lees het verhaal hierbij hieronder en kijk voor wat er verder geveild wordt in de online catalogus van Veilinghuis De Eland & De Zon op: https://deeland.cloudcatalogus.nl/Home/Catalog#
Haar brieven worden in de Franse literaire geschiedenis geroemd om hun originaliteit en bieden vanuit persoonlijk perspectief een unieke inkijk op Franse politiek en de wereldpolitiek: Marie Markiezin de Sévigné née de Rabutin-Chantal (1626-1696). Toen haar dochter (hier afgebeeld op dit portret) Françoise Marguerite de Graaf van Grignan huwde en vanuit Parijs naar het kasteel van Grignan in de Provence verhuisde, begon deze unieke briefwisseling. Deze wordt tot op de dag van vandaag beschouwd als een belangrijk bron om beter inzicht te kunnen krijgen in het Hof van Lodewijk XIV. De Markiezin De Sévigné verkeerde aan dit Hof en deelde de laatste nieuwtjes met haar dochter, die in de verre Provence woonde.
Een neef was niet bijzonder positief over Françoise Marguerite en schreef over haar: “Ze heeft een scherpe geest, maar het is een bittere vorm van intelligentie. Ze is ondraaglijk ijdel, wat bij haar tot allerlei stomme blunders zal leiden. Ze zal evenveel vijanden maken als haar moeder vrienden en bewonderaars heeft gemaakt.”
Afb. 2. François Adhémar de Monteil Graaf de Grignan (1629-1714), luitenant-generaal van de Provence. Paris, musée Carnavalet.
Françoise Marguerite huwde pas op 23-jarige leeftijd – een gegeven dat haar moeder zorgen baarde, want zij leek ongehuwd door het leven te moeten gaan. Maar in 1668 kon zij aan een neef schrijven: “Eindelijk trouwt het mooiste meisje van Frankrijk – niet de mooiste jongen – maar een van de eerlijkste mannen van het koninkrijk: hij is Monsieur de Grignan.”
François Adhémar de Monteil, Graaf de Grignan (1632 – 1714) was op dat moment zesendertig jaar en was al twee keer weduwnaar. Hij stond bekend om zijn niet al te flatteuze uiterlijk, waarover in familiekring grapjes werden gemaakt, maar het zou een huwelijk uit liefde worden. Door zijn benoeming tot luitenant-generaal in de Provence was het echtpaar genoodzaakt om Parijs te verlaten en zich in de Provence op het voorvaderlijk kasteel van Grignan te vestigen.
Het portret betreft kavel 1001 en is een olieverf op doek, 69 x 56 cm. Het wordt getaxeerd op 400-600 euro. Veilingopbrengst: 500 euro.
Afb. 3. Het stadje Grignan met het kasteel Grignan. Het kasteel veranderde na de Franse Revolutie in 1793 in een ruïne, maar werd begin 20e eeuw door Madame Fontaine in al zijn glorie hersteld. By BlueBreezeWiki – Own work, CC BY-SA 3.0.
Afb. 1. Mr. Ruben Ritsema (links), de nieuwe secretaris van de Hoge Raad van Adel, neemt het (vermoedelijke) portretminiatuur van de allereerste secretaris van de Hoge Raad van Adel in ontvangst van John Töpfer, directeur stichting Adel in Nederland.
Vorige week bracht John Töpfer, directeur stichting Adel in Nederland, een bezoek aan de Hoge Raad van Adel in Den Haag om kennis te maken met de nieuwe secretaris: mr. Ruben Ritsema.
Per 1 september jl. is Ruben Ritsema secretaris van de Raad en is hij de, helaas te vroeg overleden, secretaris mr. Marc Scheidius opgevolgd. Na zijn studies Nederlands recht en oorlogsrecht aan de Universiteit van Amsterdam vervulde Ruben Ritsema diverse functies bij de gemeentelijke overheid. Tevens is hij sinds 2018 werkzaam als reserveofficier bij de Belgische Luchtmacht en als buitenpromovendus verbonden aan de Universiteit van Maastricht. Op het symposium ‘Adel en heraldiek in de 21ste eeuw’ gaf hij eerder dit jaar een lezing over ‘Adel: een historisch gegroeid instituut en veranderende juridische mores’ (zie: Adel en heraldiek in de 21ste eeuw | Nieuwsbericht | Hoge Raad van Adel). Inmiddels is zijn familiewapen toegevoegd aan de rij wapens van de opeenvolgende secretarissen in de zaal, waarin de Raad bijeen komt.
AiN maakte van deze gelegenheid gebruik om twee portretminiaturen te schenken, waarvan één met de geschiedenis van de Raad verbonden is. Dit betreft (vermoedelijk) een portretje van jonkheer mr. Jacob van der Lely van Oudewater (1769-1825). Hij werd in 1814 benoemd tot allereerste secretaris van de Hoge Raad van Adel en is daarmee een voorganger van Ruben Ritsema. Op de achterzijde staat de naam van een generatie eerder: mr. Adriaan van der Lely (1721-1804), maar in latere jaren twijfelde men aan deze identiteit en schreef men er de naam van Jacob van der Lely van Oudewater onder. Wanneer we het miniatuur vergelijken met de aquarel van Jacob van der Lely van Oudewater, die zich in de collecties van de Raad bevindt, dan is de gelijkenis frappant. Het tweede miniatuur betreft de grootvader van Jacob: mr. Jacob van der Lely (1698-1796).
De familie Van der Lely van Oudewater stamt uit Rotterdam en gaat terug tot in 1594, toen de stamvader voor het eerst genoemd werd. De familie vestigde zich in de 17e eeuw in Delft en maakte daar deel uit van de regentenfamilies. Jonkheer mr. Jacob van der Lely van Oudewater werd in 1815 benoemd tot koning van wapenen in deze functie was hij aanwezig bij de Inhuldiging van Koning Willem I. Ter gelegenheid hiervan werd er een aquarel van hem vervaardigd in het ambtskostuum van koning van wapenen, die zich in de collecties van de Raad bevindt.
AiN maakte meteen van deze gelegenheid gebruik om ook kennis te maken met mr. Olivier Mertens, die onlangs adviseur heraldiek bij de Raad is geworden en die een groot kenner is op heraldisch gebied. Het was ook deze keer weer een gastvrije ontvangst op de Raad, waar alle medewerkers altijd bereid zijn om hun grote kennis op adellijk gebied te delen.
Afb. 2. Links: (vermoedelijk) jonkheer mr. Jacob van der Lely van Oudewater (1769-1825), die in 1815 de eerste secretaris van de Hoge Raad van Adel werd, en rechts diens grootvader mr. Jacob van der Lely (1698-1796).
