Jonkheer Willem Gellius Adriaan van de Poll, geboren Amsterdam 3 december 2020, zoon van jonkheer Jan Reinier Dirk van de Poll en Quirine Angélique van de Poll née de Weerd.
Author: John Töpfer
Werkgroep Adelsgeschiedenis: online webinar 10 december – Valbijl of vangnet?
Online webinar 10 december, 20.00-21.00 uur
Valbijl of vangnet? Natuurmonumenten, de adel en de verwerving van landgoederen en buitenplaatsen in de twintigste eeuw
Dr. Michiel Purmer
Programma webinar
20:00 uur: opening door Leon Wessels
20:05 uur: lezing Michiel Purmer
20:40 uur: discussie onder leiding van Leon Wessels
21:00 uur: einde webinar
*De Zoom meeting room is vanaf 19:30 uur geopend.
De Vereniging Natuurmonumenten is, met ruim negentig landgoederen of landgoedonderdelen in beheer, een van de grootste landgoedbezitters in Nederland. Veel van die landgoederen waren ruim een eeuw geleden nog particulier bezit van edelen. In de twintigste eeuw zijn vele adellijke landgoederen overgegaan van particulieren naar stichtingen, verenigingen en andere organisatievormen. Naar schatting wordt nog maar dertig procent van de kastelen en buitenplaatsen in Nederland particulier bewoond. In deze webinar presenteert Michiel Purmer een onderzoek naar de schenking en verkoop van adellijke landgoederen aan Natuurmonumenten in de twintigste eeuw. Wist de vereniging ten koste van de adel haar grondbezit uit te breiden of was Natuurmonumenten juist een middel voor adellijke landgoedbezitters om voorvaderlijk erfgoed te behouden?
Aanmelden kan via deze link https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfilYeWQ_kbwPWDG–GT2_Cc3QUtj3c5FjP-ZZpKyEHhnh5Eg/viewform
Overleden: jonkheer Ursul Philip de Geer (1946-2020)
Jonkheer Ursul Philip de Geer werd geboren op 3 januari 1946 in Zeist. Zijn vader, jonkheer Louis de Geer (1911-2009), stamde uit een geslacht van kooplieden, dat teruggaat op een stamvader die als eigenaar van goederen in 1393 in de buurt van Luik vermeld werd. Een voorvader ontvluchtte eind zestiende eeuw om geloofsredenen Luik en kwam uiteindelijk in Dordrecht terecht. Diens zoon, Louis de Geer (1587-1652), maakte fortuin als koopman in onder meer ijzer, geschut en wapens en exploiteerde ijzermijnen, wapen- en munitiefabrieken in Zweden. Hier werd hij verheven in de Zweedse adel en nog heden leven hier nakomelingen als baronnen De Geer af Finspång/De Geer af Leufsta en graven De Geer af Leufsta voort. Louis de Geer wordt tot de rijkste Nederlanders van zijn tijd gerekend en op de lijst Rijksten van de zeventiende eeuw staat hij met een vermogen van ruim 1.500.000 miljoen gulden op de zevende plaats. In 1815 werd een voorvader van Ursul de Geer ingelijfd in de Nederlandse adel met het predikaat jonkheer.
Ursul de Geer groeide in Zeist op als tweede zoon in het gezin met één oudere broer, twee jongere broers en een jonger zusje. Hier maakte hij het in zijn jonge jaren nog mee dat hij als ‘jonker’ werd aangesproken. Zijn vader was kunstschilder en ook zijn moeder, Maria Elisabeth Anna van der Tak (1910-2001), was in de schone kunsten geïnteresseerd en was zangeres.
Al op jonge leeftijd kwam hij zelf in aanraking met het theater en een blijvende indruk maakte het eerste toneelstuk dat hij zag in Theater Figi: De Meeuw van Tsjechov. Hij vond het een toneelstuk ‘om nooit meer te vergeten’ en het zou uiteindelijk leiden tot een carrière als regisseur en acteur. Bij het grote publiek werd hij vooral bekend als televisiepresentator; eerst als talkshowpresentator van het programma Ursul de Geer, maar later vooral met het programma ’t Is hier fantasties. Hierin volgde hij, steeds correct gekleed, met zegelring en zoals altijd zorgvuldig formulerend, vakantievierende jongeren in het buitenland, die zich aan veel drank te buiten gingen. Zijn tv-carrière maakte hem jarenlang tot één van de meest bekende leden van de Nederlandse adel.
Uiteindelijk keerde hij terug naar zijn oude liefde en begon hij weer met regisseren. Een oude doos vol familiepapieren leidde in 2019 nog tot een terugkeer op de planken met de voorstelling Liever ongelukkig met parels dan zonder, waarin hij vol smaak vertelde over zijn kleurrijke familiegeschiedenis.
Begin dit jaar regisseerde hij zijn laatste toneelstuk De Aanslag, waarvan de vierde try-out door Covid-19 werd stopgezet. In juni werd hij geïnterviewd voor Cultuur in Actie!, een nationale online ketendemonstratie, waarmee aandacht werd gevraagd voor het belang van de culturele sector, die zwaar te lijden heeft onder Covid-19. Hier sprak hij vol vuur over zijn grote liefde, het toneel:
“Het brengt je in een andere wereld. Kunst staat tegenover het vooroordeel. Kunst laat je voelen wat andere mensen denken en voelen, op het toneel. Je wordt op scherp gezet. Je geest wordt verscherpt en er gebeuren dingen op het toneel die magisch zijn. Die iets bij je binnenbrengen. Die iets bij je teweegbrengen wat je misschien niet eens kan benoemen. Maar dat is zó ver weg van de dagelijkse strijd om het bestaan en het werken wat je doet. En dat is onwaarschijnlijk belangrijk. Dat het veel meer is dan de som der delen. En dát is waarom ik verslaafd ben geraakt aan toneel.”
Op 7 december kwam jonkheer Ursul Philip de Geer, na een periode van afnemende gezondheid, op 74-jarige leeftijd te overlijden. Hij laat een partner na, Gwen van der Meer, en twee dochters uit een eerdere relatie.
In het komende magazine van de stichting Adel in Nederland, dat digitaal aan de donateurs wordt toegestuurd, komt een uitgebreid In Memoriam met daarin onder meer aandacht voor de genoemde kleurrijke familiegeschiedenis.
Geboren: Quarles van Ufford
Jonkvrouwe Evelina Mary Lily (‘Eefje’) Quarles van Ufford, geboren Edenbridge (UK), 25 november 2020, dochter van jonkheer Maurits Willem Jacob Quarles van Ufford en Joanna Mary Louise Quarles van Ufford née Dimsey.
Zo. 13 dec.: lezing ‘Adel in de Achterhoek – het belang van afkomst en familie’
Voor adel is afkomst van groot belang. Door geboorte behoor je tot de adel en krijg je een titel of predikaat. Huwelijken vergrootten in het verleden het bezit en politieke invloed. Voor adel in de Achterhoek was afkomst en familie extra belangrijk. Het zorgde tot 1795 ervoor dat zij de meest bevoorrechte groep was en nog lang daarna prominent bleef.
John Töpfer (1967) is docent geschiedenis en directeur van Stichting Adel in Nederland. In deze lezing vertelt hij over de bijzondere positie die de adellijke families in de Achterhoek eeuwenlang binnen de Nederlandse adel innamen.
De lezing start om 13.00 uur (max 15 personen) in het Auditorium van de Musea Zutphen. Bij voldoende aanmeldingen is er een tweede lezing om 14.45 uur.
Toegang tot de lezing is gratis, meld je wel even aan via info@museazutphen.nl o.v.v. ‘Lezing Adel in de Achterhoek’.
Indien de lezing van 13.00 uur vol is ontvang je bericht dat je doorgeschoven wordt naar de tweede lezing.
Boekennieuws: Willem Lodewijk: stadhouder en strateeg (1560-1620-2020)
Graaf Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg is een van degenen die aan de wieg van de Republiek hebben gestaan. In de laatste decennia van de zestiende eeuw wist hij, samen met zijn neef Maurits, het grondgebied van de nieuwe staat veilig te stellen en uit te breiden. Tijdens het Twaalfjarig Bestand, de adempauze in de strijd tegen Spanje van 1609 tot 1621, droeg hij ertoe bij dat tijdens de godsdiensttwisten de contraremonstranten in de Gereformeerde Kerk het pleit wonnen. In zijn eigen gewesten, Fryslân, Stad en Lande (Groningen) en Drenthe, bracht hij als stadhouder rust in de bestuurlijke verhoudingen. Hij stimuleerde er bovendien de calvinisering en was betrokken bij de oprichting van universiteiten in Franeker en Groningen.
Prof. dr. Hanno Brand is werkzaam aan de Fryske Akademy en bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn onderzoek betreft de laatmiddeleeuwse en vroeg-moderne geschiedenis van Friesland. Hij leidt tevens een internationaal netwerk dat izch richt op de geschiedenis van nationale bewegingen in Europa. Dr. Joop W. Koopmans is historicus en als universitair hoofddocent verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn onderzoek is gericht op politieke cultuur en media in vroegmodern Europa (1500-1800).
Link naar bestelmogelijkheid via Uitgeverij Verloren https://verloren.nl/willem-lodewijk-stadhouder
Geboren: Vriesendorp
Joris Alexander Christian Vriesendorp, geboren Amsterdam 19 november 2020, zoon van Ernst Alexander Vriesendorp en Annemijn Dederica Vriesendorp née barones van Imhoff.
Overleden: Valéry Giscard d’Estaing (1926-2020)
Valéry Marie René Georges Giscard d’Estaing was in de jaren 1974-1981 President van Frankrijk. Ondanks zijn fraaie dubbele achternaam behoort zijn familie niet tot de Franse adel. In 1922 kreeg zijn familie toestemming om d’Estaing aan de familienaam toe te voegen en dit was een familie waaruit men in de vrouwelijke lijn stamde. In 2005 kocht Valéry Giscard d’Estaing samen met zijn broer en een neef het kasteel d’Estaing.
Zijn echtgenote, Anne Aymone Marie Josèphe Christiana Sauvage de Brantes, was de dochter van François Marie Joseph Abel Henri Comte (Graaf) de Brantes en Aymone Marie Sylvie Renée de Faucigny-Lucinge. De familie Sauvage de Brantes verkreeg in 1898 pauselijke adeldom met de titel Markies. De naam De Brantes was een naam die ontleend werd aan een uitgestorven adellijke familie, waaruit de familie Sauvage in de vrouwelijke lijn stamde. De Chef de Famille van de Franse adellijke familie De Faucigny-Lucinge heeft de titel Prins.
De oudste zoon van Valéry Giscard d’Estaing, Henri Marie Edmond Giscard d’Estaing, huwde in 1984 de Nederlandse jonkvrouwe Wilhelmine Jeanne Mathilde Elisabeth Sickinghe, telg uit een oudadellijke Groninger familie.
Link naar de site van de NOS met foto’s van de begrafenis https://nos.nl/artikel/2359382-franse-oud-president-giscard-d-estaing-in-besloten-kring-begraven.html
Do. 3 dec.: webinar Platform Kastelen en Buitenplaatsen – Huisarchieven
Graag maakt AiN u attent op de online bijeenkomst van het platform Kastelen & Buitenplaatsen op donderdagmiddag 3 december om 14.00 uur. Het thema van dit platform is Huisarchieven.
Deelname: gratis
Aanmelding vooraf: noodzakelijk
Tijd: 14.00-16.30 uur
Twee keer per jaar faciliteert de Rijksdienst het platform Kastelen & Buitenplaatsen. Dit is een open forum voor iedereen die betrokken is bij het beheer en behoud van kastelen of buitenplaatsen en hun historische omgeving.
Talloze Nederlandse kastelen en landhuizen hebben huisarchieven. Soms zijn deze met behulp van professionals zorgvuldig ontsloten en ondergebracht in prachtige archiefruimtes op het landgoed. Ook zijn vele huis- en familiearchieven ondergebracht bij Nederlandse archiefinstellingen zoals het Nationaal Archief in Den Haag of een van de provinciale of lokale archiefdiensten.
Soms zijn deze archiefbestanden bescheiden, in andere gevallen beslaan zij vele tientallen meters. Hierin zijn zowel qua aard als leeftijd zeer uiteenlopende documenten te vinden, waaronder zelfs 13de-eeuwse archiefstukken.
De keynote lecture van deze webinar wordt gegeven door Fürst Maximilian Nicolaus zu Bentheim-Tecklenburg, voorzitter van de Deutschen Burgenverein. Vervolgens gaan sprekers uit binnen- en buitenland vanuit verschillende invalshoeken in op het thema huisarchieven van kastelen en buitenplaatsen. Sprekers zijn: drs. Redmer Alma (archivaris van landgoed Twickel), jonkheer Henrick van Asch van Wijck (directeur rentmeester landgoed Prattenburg, Rhenen), dr. Fred van Kan (algemeen directeur Gelders Archief), dr. Gunnar Teske (archivaris LWL-Archivamt für Westfalen) en drs. Evelyn Ligtenberg (promovendus Rijksuniversiteit Groningen).
Kijk voor het hele programma en aanmelding (noodzakelijk!) op https://www.cultureelerfgoed.nl/actueel/agenda/2020/12/03/platform-kastelen-en-buitenplaatsen
Veilingnieuws: de juwelen van Marie-Hélène barones de Rothschild née barones van Zuylen van Nyevelt.
Marie-Hélène barones van Zuylen van Nyevelt (1927-1996) werd geboren in de Belgische adellijke familie Van Zuylen, die van oorsprong uit Utrecht stamt. Met enige regelmaat verbleef zij in Nederland, als haar ouders hier resideerden op kasteel De Haar. Dit kasteel werd eind 19e eeuw op grootse wijze herbouwd door haar grootouders Van Zuylen van Nyevelt-De Rothschild.
In 1950 trad zij in het huwelijk met de Franse graaf François de Nicolay. Het huwelijk vond plaats in de kapel van kasteel De Haar en werd een grote society gebeurtenis. Samen kregen zij een zoon, die jaren later in het huwelijk zou treden met een Belgische Prinses De Ligne.
Nadat zij en haar echtgenoot uiteen waren gegaan, hertrouwde zij de schatrijk Franse bankier Guy baron de Rothschild, met wie zij een zoon kreeg, en werd de ongekroonde koningin van Parijs met feesten die legendarisch zijn geworden.
Op 15 december a.s. worden haar juwelen geveild, die ontworpen zijn door alle grote namen van hun tijd, zoals Van Cleef & Arpels, Fabergé, Cartier, Tiffany & Co, enz.
Link naar meer informatie en de online catalogus https://www.pba-auctions.com/modal/actualite/75689/details/