Op zondag 20 oktober vond in het uitverkochte Munttheater in Weert een zeer bijzondere boekpresentatie plaats. Auteur dr. Joost Welten presenteerde hier de uitkomst van jarenlang en diepgravend onderzoek naar de vrijwel vergeten geschiedenis van het stift van Thorn: De vergeten prinsessen van Thorn. Het werd een zeer bijzondere middag met schutterskoningen, jachthoornblazers, 18e-eeuwse dans en muziek en sprekers die het boek toelichtten. Het eerste exemplaar werd in ontvangst genomen door Emanuel Erfprins zu Salm-Salm, die afkomstig is van het kasteel Anholt, dat net over de Nederlandse grens bij Gendringen ligt. Enkele van zijn 18e-eeuwse familieleden waren ook stiftdame in Thorn.
Het boek beschrijft de unieke geschiedenis van het stift Thorn in Limburg en zijn stiftdames in de 18e eeuw, waarvoor Joost Welten een grote hoeveelheid materiaal bestudeerde en vele brieven las, waarmee hij het leven van de stiftdames kon reconstrueren. Het stift Thorn behoorde niet tot het grondgebied van de Republiek, maar viel onder het Heilige Roomse Rijk. In het stift werden ongehuwde, adellijke dames ondergebracht die een jaarlijkse prebende (uitkering) kregen. Aan het hoofd stond de vorstin-abdis, waarvan de laatste in de rij Cunegonda Prinses van Saksen was. Door haar familie strekte haar netwerk zich uit tot de hoven van Dresden, München, Koblenz, Wenen, Versailles en Madrid en het kleine Thorn was daardoor zeer internationaal georiënteerd.
Om toegelaten te worden tot het stift Thorn moesten de dames beschikken over zestien betovergrootouders uit de hoge adel – rijksgraven of rijksvorsten van het Heilige Roomse Rijk. Deze voorwaarde zorgde voor een hoge status als stiftdame van Thorn en niet alleen de dames zelf, maar ook hun familie verwierf hiermee groot aanzien. Op de huwelijksmarkt waren de dames mede vanwege hun geboekstaafde afkomst zeer in trek.
Voor de dames betekende hun leven in Thorn een grote mate van zelfstandigheid, die na het einde van het stift in 1795 met de komst van de Fransen, pas in de 20e eeuw weer vergelijkbaar zou worden. Zij hadden hun eigen huishouding met zelf gekozen personeel en konden zelfstandig hun eigen leven leiden met hun eigen voorkeur op het gebied van kunst en cultuur, zoals zang en dans, en uitstapjes naar familie en kuuroorden. Hierbij speelden zij met hun sociale contacten en uitgebreide correspondentie een belangrijke sleutelrol in de dynastieke politiek van hun familie. Prof. dr. Jeroen Duindam zei hierover op de boekpresentatie: “Mannen regeren, maar vrouwen vormen de continuïteit in adellijke families.” Hoe ver deze zelfstandigheid soms kon gaan, laten ook de amoureuze escapades van sommige stiftdames zien, waarbij een enkeling te ver ging en eindigde met de dood door een ongeneeslijke geslachtsziekte.
Joost Welten heeft met zijn boek De vergeten prinsessen van Thorn een unieke geschiedenis toegankelijk gemaakt voor een groot publiek. Het boek zit vol verhalen en anekdotes waarmee het stift en de dames tot leven komen. Samen met de vele illustraties krijgen we even het gevoel, dat we over de schouder van deze dames in de 18e eeuw kunnen kijken.
Meer weten over dit boek en de mogelijkheid om het te bestellen? Kijk dan op https://www.bornmeer.nl/winkel/de-vergeten-prinsessen-van-thorn-1700-1794/
