Op 25 juni 2019 werd in de Residentie van de Oostenrijkse Ambassadeur in Nederland het boek Jean Baptiste Discart Oriëntalistische schilderijen en Nederlandse portretten aangeboden aan mevrouw dr. Heidemaria Gürer, de Oostenrijkse Ambassadeur in Nederland. Vooraanstaande Nederlandse culturele fondsen maakten de publicatie van dit boek mogelijk. Om het in het boek neergelegde onderzoek en het werk van de schilder internationaal toegankelijk te maken werd het boek vertaald in de Engelse taal. Op 18 september 2020 is het boek Jean Baptiste Discart Orientalist paintings and Dutch portraits verschenen. Telde het Nederlandse boek 192 pagina’s, de aangevulde Engelse editie telt 216 pagina’s. De verklaring hiervan wordt gevonden in het feit dat diverse nieuwe onderzoeksresultaten in de Engelse editie konden worden meegenomen. Hetzelfde geldt voor een viertal herontdekte oriëntalistische schilderijen en tekeningen en elf portretten. Ook het palet van de schilder werd teruggevonden en afgebeeld. Van enkele schilderijen waar eerst alleen een zwart-wit afbeelding van beschikbaar was, kon nu een kleurenafbeelding worden opgenomen. In het bijzonder het kleur- en lichtgebruik door Discart en de prachtige gezichten van de schilder op zijn schilderijen en portretten komen hierdoor goed in beeld.

De schilder Discart werd in 1855 geboren in Modena dat toen – totdat het in 1861 overging naar het Verenigd Koninkrijk Italië – tot Oostenrijk behoorde. Hij ontving zijn opleiding aan de Akademie für bildenden Künste in Wenen en woonde vervolgens in Parijs, Tanger, Parijs, Brussel, Den Haag en Parijs. Hij maakte vele reizen. Waarschijnlijk is hij mede door zijn kosmopolitische leven zo onbekend gebleven. In Tanger, Marokko en in Parijs vervaardigde hij oriëntalistische schilderijen die tot de beste werken van de Oostenrijkse oriëntalistische school worden gerekend.

Nederlandse portretten
Vanaf ca. 1895 maakt hij contact met Nederlanders. Het eerste portret dat hij maakte is van Alwina gravin von der Goltz-jonkvrouw Brantsen (1868-1957). Discart zou ook het postume portret van haar vader, mr. Willem Gerard baron Brantsen (1831-1899), maken en haar dochter Marie (Maja) barones de Vos van Steenwijk – gravin von der Goltz (1895-1973) in Arnhem, 1902 schilderen en in 1903 haar oom en tante en nicht in Rhederoord, De Steeg. Deze portretten van Carel Marie Brantsen (1834-1909), Jacqueline Sophie Brantsen – van Limburg Stirum (1845-1922) en van Amelia (Amée) Jacqueline Julie Brantsen (1875-1951) tonen Discart op het hoogtepunt van zijn kunnen.

De schilder Discart heeft vanaf het eind van de negentiende eeuw tot 1930 contact onderhouden met vooraanstaande Nederlandse families. Zijn eerste portretten maakte hij van leden van de familie Brantsen in Den Haag, Zypendaal bij Arnhem en in Rhederoord, De Steeg. In 1929 maakte hij pastels van Aurelia Elisabeth gravin van Lynden – gravin van Limburg Stirum (1875-1949) en van haar man Jan Maurits Dideric graaf van Lynden (1864-1930). Discart had hen al eerder geschilderd in 1903 en 1905 en hun zoon in 1917. In het nieuwe boek konden herontdekte portretten worden opgenomen van o.a. Jacoba Beatrice Elisabeth Stokhuyzen (1930-2015). Zij werd door Discart als baby in 1930 geportretteerd. Na kunstgeschiedenis gestudeerd te hebben was Beatrice Stokhuyzen hoofd van de Fotografische Dienst van het Rijksmuseum in Amsterdam. In totaal zou Discart vier portretten van de familie Stokhuyzen in Oegstgeest vervaardigen. Deze zijn opgenomen in het boek.

Een ander herontdekt schilderij is het jeugdportret (Cat. 90) door Discart, Arnhem, 1902 van Charlotte Dorothée barones van Pallandt (1898-1997), de latere beeldhouwster. Hiermee wordt de intensieve relatie van Discart met de familie Van Pallandt bevestigd. Van de familie Van Pallandt van Neerijnen zou Discart in de periode 1900 – 1920 7 portretten vervaardigen en samen met de familie Van Tuyll van Serooskerken van Vleuten-van Pallandt 11 portretten. Naast een uitstekende schilder was Discart bij uitstek ook een netwerker die zijn relaties over zeer lange perioden wist te onderhouden en te behouden. Uiteindelijk zou Discart portretten vervaardigden van de families Baud, Brantsen, Groeninx van Zoelen, Van Hardenbroek, Huyssen van Kattendijke, Van Limburg Stirum, Van Lynden, de Marchant et d’Ansembourg, Van Pallandt van Neerijnen, Pauw van Wieldrecht, Ruyssenaars en Van Tuyll van Serooskerken van Vleuten. Van de geportretteerden zijn korte biografieën in het boek opgenomen alsmede afbeldingen door andere kunstenaar indien mogelijk. De portretten door Discart laat een groot aantal mensen zien die functies vervulden aan het hof van Koning Willem III (1817-1890) en Koningin Wilhelmina (1880-1962).

Engelse editie boek Jean Baptiste Discart
Om de in het Nederlandse boek uit 2019 neergelegde onderzoeksresultaten internationaal beschikbaar te stellen evenals het werk van de kunstenaar Discart werd besloten tot een aangevulde Engelse editie van het boek. De culturele fondsen die ook de Nederlandse uitgave mogelijk maakten, hebben dit mutatis mutandis gefaciliteerd. Intussen was de Nederlandse editie vrijwel uitverkocht.

Tijdens de boekpresentatie op 25 juni 2019 werden twee inleidingen gehouden die in de Engelse taal vertaald werden opgenomen in het nieuwe boek. Deze zijn van dr. Johan Carel Bierens de Haan, cultuur historicus: ‘Jean Baptiste Discart: One man, two souls’ en van Prof.dr. George Harinck, hoogleraar geschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam: ‘Jean Baptiste Discart and the disappearance of the nobility from National politics. The Netherlands during 1890 – 1914’. Het eerste artikel gaat diepgaand in op Discart als schilder van oriëntalistische schilderijen en van de Nederlandse portretten ook in vergelijking met andere internationale schilders werkzaam in Nederland zoals de Oostenrijker Adolf Pirsch (1858–1929) en de Hongaar Sir Philip de László (1869–1937). Het tweede artikel gaat aan de hand van de door Discart gemaakte portretten van leden van de families Brantsen, Van Heeckeren van Kell, Van Lynden, Van Pallandt en andere families in op de economische, maatschappelijke en politieke veranderingen in de periode waarin Discart werkzaam was in Nederland. Door deze veranderingen, de schoolstrijd en de strijd om de toegang tot de census zou de Nederlandse adel geleidelijk aan zijn dominante positie in de Nederlandse politiek in de Eerste en Tweede Kamer verliezen. Uit de portretten en de onderlinge relaties in onder andere de inmiddels opgeheven partijen de Anti Revolutionaire Partij (ARP) en de latere de Christelijk Historische Unie (CHU) maakt de auteur duidelijk hoe de verschillende families in het binnenlands bestuur, de diplomatieke dienst en de nationale politiek vertegenwoordigd waren.

De schilder Discart woonde tijdens de Eerste Wereldoorlog in Nederland. Naast de reeds bekende schilderijen blijkt hij ook een groot aantal portretten te hebben gemaakt van personen of kinderen van personen werkzaam bij de diplomatieke vertegenwoordigingen van de regeringen van België, Rusland en het Verenigd Koninkrijk bij de regering in Den Haag. Ook van deze portretten werden zowel facsimile’s en persoonsbeschrijvingen in het boek opgenomen.

In het boek zijn opgenomen: een voorwoord door Prof.dr. Rudi E.O. Ekkart, een introductie en toelichting op deze publicatie, een biografie van de schilder, een overzicht van zijn vroege werken en oriëntalistische schilderijen, een overzicht van de Nederlandse portretten alsmede beknopte biografieën van de geportretteerden, een volledige full colour catalogus van alle schilderijen en portretten en de genoemde artikelen van de heren Bierens de Haan en Harinck. Noten, literatuuroverzicht, vermeldingen van foto’s en het register van personennamen werden geheel geactualiseerd.

De rechten van het boek zijn door de auteur ondergebracht in de Culturele ANBI-Stichting schilder Jean Baptiste Discart. Voor de internationale verspreiding werd ook een kort promotiefilmpje opgenomen met interviews over Discart met mevrouw dr. Heidemaria Gürer, Ambassadeur van Oostenrijk in Nederland, Prof.dr. Léon P.H.M. Buskens, hoogleraar Universiteit Leiden en directeur van het Institut néerlandais au Maroc te Rabat en met de auteur.

Met dit werk wordt het oeuvre van een grotendeels en ten onrechte vergeten schilder weer tot leven gebracht.

Jean Baptiste Discart. Oriental paintings and Dutch portraits is een hardcover uitgave van Van Gruting Publishers, Utrecht, The Netherlands / Uitgeverij Van Gruting te Utrecht. Het telt 216 pagina’s waaronder een volledige full colour geïllustreerde catalogue raisonnée van alle nu bekende werken van Discart.

English edition book Discart: ISBN: 97890 75879 766     Prijs: € 35

(www.vangruting.nl) en e-mail: info@vangruting.nl

Stichting Jean Baptiste Discart: www.jeanbaptisteDiscart.com en e-mail: info@jeanbaptisteDiscart.com