Boekennieuws: Willem Anne Schimmelpenninck van der Oije (1800-1872). Uit de schaduw van Thorbecke

Afb. Willem Anne baron Schimmelpenninck van der Oije op zijn portret door N. Pieneman.

Willem Anne baron Schimmelpenninck van der Oije stamde uit een minder welvarende tak van de familie Schimmelpenninck van der Oije, maar ontving een grote erfenis van een kinderloze verre oom, die naamgenoot was. Hierdoor werd hij heer van de beide Pollen en Nijenbeek en erfgenaam van uitgebreide bezittingen. Zijn toekomst als grootgrondbezitter maakte hem financieel onafhankelijk en dit in combinatie met zijn capaciteiten maakte een glanzende bestuurlijke carrière mogelijk. Hij zou uiteindelijk minister van Binnenlandse Zaken, Minister van Staat en Gouverneur van Gelderland worden.

In 1820 ontmoette hij tijdens zijn studie in Göttingen Johan Rudolf Thorbecke (1796-1872), die als staatsman grote bekendheid verwierf met zijn grondwetsherziening in 1848, waardoor Nederland een constitutionele monarchie werd. Een intense vriendschap ontstond en Thorbecke schreef zijn ouders over deze ontmoeting over ‘het gevoel zulker oogenblikken, dat den geest eensklaps vervult, het bloed jaagt en alle zenuwen beweegt’.

Willem Anne correspondeerde met Thorbecke, steunde hem financieel en zette zich in het begin voor diens carrière in. Uiteindelijk zou hun vriendschap spaak lopen, omdat hun bestuurlijke inzichten steeds verder uiteen liepen: Willem Anne was een gematigd liberaal en vond dat veranderingen in het bestaande monarchale stelsel alleen in uiterste noodzaak ingevoerd moesten worden, terwijl Thorbecke juist grote veranderingen wilde.

Ondanks deze behoudende denkwijze was hij een visionair en oversteeg hij zijn tijdgenoten in zijn streven naar technische vernieuwing. Hij zette zich in voor de Delftse Academie – voorganger van de Technische Universiteit Delft – die hij als grote noodzaak zag voor het herstel van de welvaart.

Dr. M.A.M. Franken heeft met dit boek Willem Anne baron Schimmelpenninck van der Oije recht gedaan. Ondanks het ontbreken van diens persoonlijke archief krijgt de lezer een duidelijk beeld van diens carrière en daarnaast ook een inkijk in zijn persoonlijk denken en privéleven. Het leven van Willem Anne biedt tevens een interessante blik op de gebeurtenissen rondom de Belgische Opstand in 1830 en in de jaren hierna.

Benieuwd geworden naar dit boek? Lees meer hierover en over de bestelmogelijkheid op https://www.matrijs.com/Willem-Anne-Schimmelpenninck-van-der-Oije-1800-1872.-Uit-de-schaduw-van-Thorbecke.html.