Tot en met 5 februari 2017 is op Het Loo een tentoonstelling te zien over Koningin Anna Paulowna ter gelegenheid van haar komst tweehonderd jaar geleden naar Nederland. Dr. Paul Rem, als conservator aan Het Loo verbonden, schreef hierbij dit boek.
Het boek behandelt met behulp van vele fraaie afbeeldingen van schilderijen en voorwerpen, die allen ook op de tentoonstelling te zien zijn, in chronologische volgorde het leven van deze Russische grootvorstin die ongekende allure naar het Nederlandse Hof bracht: haar jeugdjaren, haar jaren als Prinses van Oranje, als Koningin van Nederland en de laatste jaren als weduwe. Hierbij komen verschillende thema’s uit haar leven aan bod, zoals wonen, juwelen, representatie, geloof, reizen en haar overlijden.
Er zijn meerdere adellijke links in het boek te ontdekken. Zo is er de fantastische juwelenset met Russische amethisten (p. 45), die door Anna Paulowna in 1850 bij het huwelijk van de zoon van haar grootmeesteres barones Van Nagell geschonken werd (het betreft het huwelijk van baron van Nagell met een barones Schimmelpenninck van der Oye – red.). De juwelen zijn nog steeds in handen van adellijke nakomelingen en vormen een flonkerend hoogtepunt.
Anna Paulowna was royaal met geschenken aan adellijke hovelingen, zoals ook blijkt uit een portret dat zij aan de familie Van Nagell schonk (p. 55) en een armband met amethist aan Henriette Margaretha Dorothea Reyniera barones Mulert née van Omphal (p. 77). Dat Anna Paulowna met haar leefstijl de adel beïnvloedde, zien we ook in de keuze van de schilder voor het portret van gravin Van Wassenaer Obdam (p. 75) door J.B. van der Hulst, die ook Anne Paulowna portretteerde. Het schilderij is een bruikleen van kasteel Twickel en eigenlijk zou het portret door dezelfde schilder uit deze collectie van haar stiefdochter hierbij passender zijn geweest, omdat we hierop ook de modieuze haardracht van Anna Paulowna terugzien.
Niet vermeld in het boek is dat het portret van Anna Paulowna ten voeten uit, waarvan een gedeelte prominent de voorkant van het boek siert, ook een geschenk was en wel aan de adellijke familie De Constant Rebecque. De laatste eigenaresse, Idzardina Juliana Frederika gravin Dumonceau née barones de Constant Rebecque (1877-1958) legateerde het aan de Oranjes en samen met het bijbehorende portret van echtgenoot Willem hing het jarenlang in de vestibule van Paleis Soestdijk.
Storend in het boek vind ik het meerdere keren ontbreken of foutief gebruiken van titels en (voor)namen. Het is bv. Sophie Wilhelmine des H.R. Rijksgravin van Wassenaer Obdam-barones van Heeckeren van Kell (p. 47, 53, 75 en 127) en niet (barones) Sophie van Wassenaer.
Verder is het boek zeer verzorgd uitgegeven met vele fraaie foto’s, die de toenmalige rijkdom aan het Hof zichtbaar maken. Paul Rem schreef er een boeiend en passend verhaal bij met rijk en beeldend taalgebruik.
Link naar de uitgever Waanders met meer informatie en bestelmogelijkheid: www.waandersdekunst.nl/anna-paulowna-1795-1865.html.