Ooit stonden er in de heerlijkheid Nederhorst meer dan tien buitenplaatsen. Als mooiste werd Petersburg genoemd, dat door de Amsterdamse koopman Christoffel Brants (1664-1732) verbouwd werd. Het werd vernoemd naar tsaar Peter de Grote, tot wiens intimi Christoffel Brants gerekend werd en in 1717 viel hem zelfs de eer te beurt om door de tsaar in de Russische adel verheven te worden.

Over deze verdwenen buitenplaats verscheen deze uitgebreide en zorgvuldige monografie en de aanleiding hiervoor was de vondst van een serie van twaalf gravures, die met de hand ingekleurd waren, van het huis, de bijgebouwen en de beroemde tuinen.

In de inleiding komt de voorgeschiedenis aan bod, waarin onder meer het ontstaan van het landschap, de ontginningen en de gebeurtenissen tijdens de inval van het Franse leger in de 17e eeuw aan bod komen. Daarna wordt Petersburg geplaatst in het buitenplaatsenlandschap, dat na 1672 in de Vechtstreek ontstond en waar vele Amsterdamse regenten hun rijkdom toonden in vorstelijke buitenhuizen.

Vervolgens wordt Christoffel Brants geïntroduceerd en krijgt de lezer uitvoerig informatie over zijn familie en zijn handelsactiviteiten in Rusland, waar hij zijn fortuin verdiende – bij zijn overlijden op 2 miljoen geschat. In Rusland ging hij tot de intimi van tsaar Peter de Grote behoren en deze bezocht hem in Nederland op Petersburg, waarover mooie anekdotes in het boek verteld worden.

In het volgende hoofdstuk komen het huis, de bijgebouwen en de tuinen aan de orde. De gedetailleerde tekeningen en beschrijvingen laten zien dat Christoffel Brants buitengewoon fraaie tuinen had met vele tuinornamenten en – uniek voor zijn tijd – zelfs een Russische badstoof, die als sauna in gebruik was. De vele fraaie afbeeldingen hierbij doen Petersburg herleven.

De laatste hoofdstukken vertellen het verhaal van latere eigenaren, waaronder leden van in de 19e eeuw geadelde Amsterdamse regentengeslachten als Graafland en Hooft, en het verhaal van de ondergang in een tijd waarin vele andere buitenplaatsen hetzelfde lot van sloop trof. Schreef men in 1719 in het boek ‘De Zegepraalende Vecht’ nog “ó Petersburg! Blijf lang in stand’, een eeuw later gingen huis en tuin ten onder en wat rest is Petersburg als archeologisch monument.

De samenwerking tussen de NKS, het Kenniscentrum voor Kasteel en Buitenplaats, en het Van Brants Rus Hofje, gesticht door Christoffel Brants, heeft samen met de verschillende auteurs geleid tot een bijzonder boek, dat zowel voor de geïnteresseerde leek als voor de deskundigen op het gebied van buitenplaatsen meer dan de moeite waard is!

Link naar bestelmogelijkheid via Uitgeverij Verloren: https://verloren.nl/boeken/2086/247/28196/adel/petersburg,-roem-der-hoven.