Brummen: onthulling straatnaambord Robert Jasper van der Capellen door nazaat Rob baron van der Capellen en CvdK Daniël Wigboldus.

Afb. 1. V.l.n.r.  Ridder van Gelre Bas Steman, Susanne barones van der Capellen, Rob baron van der Capellen (beiden rechtstreekse nakomelingen van Robert Jasper van der Capellen), Frederike Vonk (via haar moeder, een barones Van der Capellen, eveneens een nakomeling) en Ridder van Gelre René Arendsen. In de verte op de achtergrond is kasteel de Engelenburg te zien, waar Robert Jasper eens woonde. Foto met hartelijke dank aan Omroep Gelderland en de Ridders van Gelre.

Afgelopen donderdag vond er nabij kasteel De Engelenburg een bijzonder onthulling plaats: de Patriot Robert Jasper baron van der Capellen (1743-1814) kreeg zijn eigen straatnaambord. De onthulling werd gedaan door Commissaris van de Koning Daniël Wigboldus, wiens eerste werkdag als CvdK dit was, en rechtstreekse nakomeling Rob baron van der Capellen. De Ridders van Gelre hebben het straatnaambord als initiatief aan de gemeente Brummen voorgelegd, die dit succesvol opgepakt hebben.

Robert Jasper baron van der Capellen, heer van de Marsch, Lathmer en de Engelenburg (1743-1814) stamde uit één van de alleroudste Gelderse geslachten, waarvan de stamvader omstreeks 1310 genoemd werd op de tiendenlijst van het Stift Xanten. Zijn voorouders waren al sinds 1378 gegoed in het graafschap Zutphen en zaten hier eeuwenlang in de Ridderschap.

afb. 2. Robert Jasper van der Capellen, heer van de Marsch, Lathmer en de Engelenburg (1743-1814) en Sara Jacoba van de Velde (1752-1823), coll. Musea Zutphen.

Hij studeerde eerst rechtsgeleerdheid aan de Utrechtse Hogeschool en trad echter in 1767 als officier in dienst bij de cavalerie in Statendienst en bereikte hier de rang van kapitein. In 1769 huwde hij de niet-adellijke Sara Jacoba van de Velde (1752-1823), die wel zeer gefortuneerd was. Door dit huwelijk zouden zijn kinderen geen toegang meer hebben tot de Ridderschap van Zutphen, maar haar geld stelde hem wel in staat om de kasteel de Marsch nabij Zutphen te kopen. Hierdoor voldeed hij aan de toelatingseis om in het bezit te zijn van een havezate en in 1771 nam hij in deze Ridderschap zitting.

Afb. 3. Robert Jasper van der Capellen, gravure coll. AiN.

Vanaf het begin af aan was hij een groot aanhanger van de ideeën van de Patriotten, samen met zijn neef Joan Derk van der Capellen tot den Pol. Laatstgenoemde was de leider en werd veel bekender, maar na diens overlijden volgde hij hem wel als leider op. In 1787 viel de Koning van Pruisen met een leger de Republiek binnenviel, omdat de Patriotten zijn zusje Wilhelmina Prinses van Pruisen bij Goejanverwellesluis hadden aangehouden en hij zijn zwager Stadhouder Willem V in zijn positie wilde herstellen. Robert Jasper ontvluchtte het land en vestigde zich uiteindelijk in Frankrijk. Door het Hof van Gelderland werd hij ‘als een beroerder des lands’, in 1788 bij verstek ter dood veroordeeld. De jaren die volgden, zouden getekend worden door financiële problemen: beroofd van inkomsten van zijn goederen in Nederland, moest hij de eindjes aan elkaar knopen en leningen aangaan. Zelfs een Frans jaargeld bracht geen uitkomst.

In 1795, na de komst van de Fransen, werd zijn vonnis teniet gedaan en uiteindelijk keerde Robert Jasper van der Capellen terug in Nederland. Hier vestigde hij zich uiteindelijk in Deventer, dat als een goedkope woonplaats bekend stond, en hier overleed hij in 1814. Vier maanden na zijn overlijden werd zijn zoon benoemd in de Ridderschap van Gelderland, waarmee hij tegelijk werd opgenomen in de Nederlandse adel. In 1822 kreeg hij erkenning van de titel van baron en deze erkenning werd in 1827 verleend aan alle levende Van der Capellens, zodat ook vier dochters van Robert Jasper barones werden.

Afb. 4. Het kasteel De Marsch bij Zutphen, Gelderland, door Cornelis Pronk ( ‘C: Pronk del: ad viv / Mars’), coll Rijksmuseum Amsterdam.