Kasteel Vosbergen: enkele bewoners van regionale en nationale betekenis

Afb. 1. Kasteel Vosbergen in Heerde. Gebouwd in 1623 en sinds 1715 familiebezit van de familie Van Dedem. Foto met hartelijke dank aan https://www.kasteelvosbergen.nl/

Gisteren was deel twee te zien van ‘Liefde voor het landgoed’ van Omroep MAX, waarin opnieuw kasteel Vosbergen voorkwam. Hierin werd ruim aandacht besteed aan de viering in 2023, toen de families Van Dedem en Kamerlingh Onnes herdachten dat Vosbergen in 1623 gebouwd werd. In 1715 kocht Alexander van Dedem (1658-1741) Vosbergen en het bleef sindsdien familiebezit. Link naar de aflevering online van gisteren van ‘Liefde voor het landgoed’: https://npo.nl/start/serie/liefde-voor-het-landgoed/seizoen-1/liefde-voor-het-landgoed/afspelen

Een aantal bewoners is van regionale en nationale betekenis geweest in Nederland en zelfs in het Verenigd Koninkrijk:

  • Gijsbert Frederik Arnold Willem baron van Dedem, heer van Vosbergen (1776-1837), lid van de Ridderschap van Gelderland en dijkgraaf van Veluwe
  • Willem Karel baron van Dedem, heer van Vosbergen (1838-1895), lid Tweede Kamer der Staten-Generaal en minister van Koloniën
  • William Edward Hartpole Lecky (1838-1903), echtgenoot van Catharina Elisabeth Boldewina barones van Dedem, lid van het Britse Lagerhuis en eminent historicus
  • Catharina Elisabeth Boldewina barones van Dedem (1842-1912), echtgenote van William Edward Hartpole Lecky, hofdame en vriendin van Koningin Sophie
  • Pauline Theodora de Beaufort née barones van Dedem, vrouwe van Vosbergen (1846-1931), echtgenote van jonkheer mr. Willem Hendrik de Beaufort, dame du palais, grootmeesteres (1905-1925) en grootmeesteres honoraire (1925-1931) van H.M. de Koningin-Moeder
  • Heike Maarten Albert Kamerlingh Onnes (1924-2001), echtgenoot van Geertruid Agnes Kamerlingh Onnes née barones van Dedem, jarenlang algemeen secretaris van de Stichting tot Behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen (PHB).

Over deze bewoners van Vosbergen leest u meer bij hun foto’s. Ook ziet u in de bijgevoegde foto’s een impressie van de fraaie lanen, de grachten en de rijk met varens begroeide sprengen op Vosbergen: een bezoek voor een wandeling meer dan waard!

Link naar de webpagina van kasteel Vosbergen: www.kasteelvosbergen.nl

Afb. 2. Op de voorgrond het graf van Gijsbert Frederik Arnold Willem baron van Dedem, heer van Vosbergen (1776-1837) op de Oude Begraafplaats in Heerde.

Gijsbert Frederik Arnold Willem baron van Dedem, heer van Vosbergen (1776-1837), kan als een typische landedelman gezien worden: na het overlijden van zijn vader erfde hij in 1827 kasteel Vosbergen en beheerde hij zijn bezittingen. Daarnaast was hij lid van de Ridderschap van Veluwe en werd dijkgraaf van Veluwe – geen spectaculaire functies, maar plaatselijk en regionaal van betekenis.
In 1837 overleed hij op kasteel Vosbergen: “Op den 28sten Julij 1837 is op den Huize Vosbergen, bij Heerde, in den ouderdom van ruim 61 jaren, overleden, de Hoog Wel-Geboren Heer FREDERIC GIJSBERT ARNOLD WILLEM Baron van Dedem, Heer van Vosbergen, Lid der Ridderschap in de Provincie Gelderland, dijkgraaf van Veluwe.”

Op de oude begraafplaats in Heerde is nog heden ten dage zijn graf te vinden: een liggende zerk met daarop in alle eenvoud – naar zijn baronnentitel wordt slechts met de letter B verwezen – de tekst: GFAW B van DEDEM/OVERLEDEN/OP DEN 28 JULIJ 1837/OUD 61 JAREN.

Afb. 3. Mr. Willem Karel baron van Dedem, heer van Vosbergen (1838-1895).

Mr. Willem Karel baron van Dedem, heer van Vosbergen (1838-1895), studeerde rechten in Leiden, was advocaat in Nederlands-Indië en was in de jaren 1875-1891 burgemeester van Hoorn, een functie waarin hij zeer gezien en geliefd was en waar nog steeds een monument aan hem herinnert. Hij werd lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland, lid van de Tweede Kamer en was van 1891-1894 minister van Koloniën. In deze periode bereidde hij de wetgeving op het gebied van de decentralisatie van gewestelijke en plaatselijke besturen in Nederlands-Indië voor.

Tijdens een reis naar Nederlands-Indië, waarbij hij door de regering met een missie werd belast, overleed hij door een plotselinge ziekte in Calcutta en werd daar begraven. In kranten werd hij “Een hoogst bekwaam staatsman en zeer beminnelijk mensch…” genoemd.

Afb. 4. Het graf van mr. Willem Karel baron van Dedem, heer van Vosbergen (1838-1895) in Calcutta. Foto met hartelijke dank aan de familie Kamerlingh Onnes-Van Dedem. Voor meer foto’s van dit graf zie: https://www.adelinnederland.nl/het-graf-van-mr-willem-karel-baron-van-dedem-heer-van-vosbergen-1838-1895-in-calcutta/
Afb. 5. William Edward Hartpole Lecky (1838-1903).

William Edward Hartpole Lecky (1838-1903), echtgenoot van Catharina Elisabeth Boldewina barones van Dedem was afkomstig uit Ierland en werd lid van het Britse Lagerhuis. Ook was hij een vooraanstaand lid van het Institût de France en de British Academy. Hij genoot in zijn tijd grote faam als historicus en zijn studie in acht delen over de ‘History of England in the Eighteenth Century’ werd een klassieker. Andere bekende werken van hem zijn ‘Rationalism in Europe’ en ‘Democracy and Liberty’.

Van hem zijn vele beroemde uitspraken bewaard gebleven, die nog steeds geciteerd worden en waarvan sommige ook nu nog verrassend modern klinken:

“The moral duty to be expected in different ages is not a unity of standard, or of acts, but a unity of tendency … At one time the benevolent affections embrace merely the family, soon the circle expanding includes first a class, then a nation, then a coalition of nations, then all humanity and finally, its influence is felt in the dealings of man with the animal world.”

“There are times in the lives of most of us, when we would have given all the world to be as we were but yesterday, though that yesterday had passed over us unappreciated and unenjoyed.”

“One of the most important lessons that experience teaches is that, on the whole, success depends more upon character than upon either intellect or fortune.”

In Dublin houdt een standbeeld de herinnering aan hem levend.

Afb. 6. Catharina Elisabeth Boldewina Lecky née barones van Dedem (1842-1912).

Catharina Elisabeth Boldewina Lecky née barones van Dedem (1842-1912) was hofdame van Koningin Sophie en een persoonlijke vriendin. Bij haar huwelijk met William Edward Hartpole Lecky in 1871 trouwde zij op nadrukkelijk verzoek van de Koningin vanuit Paleis Huis ten Bosch. Na het overlijden van de Koningin erfde zij haar dagboek en persoonlijke papieren met daarbij de wens om deze te vernietigen, hetgeen een latere generatie deed – alleen de kaft van het dagboek is er nog – maar de brieven en het manuscript ‘Histoire de ma vie’ bleven bewaard en het laatste werd uitgegeven in boekvorm.

Pauline Theodora de Beaufort née barones van Dedem, vrouwe van Vosbergen (1846-1931) was dame du palais, grootmeesteres (1905-1925) en grootmeesteres honoraire (1925-1931) van H.M. de Koningin-Moeder. Zij was gehuwd met jonkheer mr. Willem Hendrik de Beaufort (1844-1900). Zij was in haar functie bij vele gelegenheden aan het Hof aanwezig en begeleidde Koningin Emma bij vele bezoeken in het land of vertegenwoordigde haar, zoals bv. in 1913 toen zij H.M. de Koningin-Moeder vertegenwoordigde namens de Nationalen Vrouwenraad op een ontvangavond van de Internationalen Vrouwenraad.

Afb. 7. Pauline Theodora de Beaufort née barones van Dedem, vrouwe van Vosbergen (1846-1931).

Om gezondheidsredenen verzocht zij uiteindelijk om ontslag en deze werd haar op eervolle wijze verleend. ‘Onder dankbetuiging voor de goede diensten, door haar in de betrekking bewezen’ werd ‘Mevrouw de Douairière de Beaufort voornoemd benoemd tot Grootmeesteres-honorair van H.M. de Koningin-Moeder’.

Haar persoonlijke band met Koningin Emma bleek na haar overlijden: deze liet niet alleen door haar kamerheer en particulier secretaris baron Van Geen een krans brengen ‘ten sterfhuize’ van de douairière, maar woonde ook zelf persoonlijk de herdenkingsdienst op huis Leeuwenburg te Driebergen voorafgaand aan de begrafenis bij. Deze vond vervolgens ‘onder groote belangstelling’ aansluitend in Neerlangbroek plaats en hier liet Koningin Emma zich vertegenwoordigen door grootmeester jonkheer mr. A. Schimmelpenninck.

Aan het Westfries Museum in Hoorn legateerde zij ‘de Witjes’ door Jacob Wit, die als dessus-de-porte (bovendeurstukken) afkomstig waren uit het huis Kerkstraat 10 in Hoorn van haar broer mr. Willem Karel baron van Dedem, waar deze als burgemeester gewoond had.

Afb. 8. Mr. Heike Maarten Albert Kamerlingh Onnes (1924-2001),.

Mr. Heike Maarten Albert Kamerlingh Onnes (1924-2001), echtgenoot van Geertruid Agnes Kamerlingh Onnes née barones van Dedem, stamde uit een patriciaatsfamilie in het Blauwe Boekje. Hij heeft zich sinds 1973 als algemeen secretaris van de Stichting Castellum Nostrum, vanaf 1981 Stichting tot Behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen (PHB) geheten, jarenlang ingezet voor dit unieke historische erfgoed en zette dit actief op de kaart bij de ministeries van Financiën, Landbouw en Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk.

Hij zag in de historische particuliere buitenplaatsen een manier van leven die langzaam aan het uitsterven was. Dit constateerde hij nuchter, maar hij betreurde wel de versnippering van bezit en de verdeling van kostbare interieurs. Buitenplaatsen werden zo ontmanteld en de huizen werden lege schillen. Aanleiding voor de oprichting van de PHB was de aftrekpost voor onderhoud begin jaren zeventig. “De eigenaren van monumentale huizen beseften dat dat de ondergang was”, aldus Kamerlingh Onnes in een interview in 1987. Hij kan als de grote voortrekker op het gebied van het behoud van particuliere buitenplaatsen gezien worden en heeft dit erfgoed prominent op de kaart gezet.

Daarnaast was hij sinds 1985 President of the Executive Committee of the Union of European Historic Houses Associations. In deze Europese organisatie verbonden zich 14 eigenarenorganisaties, waaronder PHB, met 20.000 particuliere historische buitenplaatsen, 200.000 ha. historische tuinen en parken en 5 miljoen ha. historisch landschap bestaande uit bossen, water en landbouwgronden.

Afb. 9. Kasteel Vosbergen vanaf de zijkant gezien.
Afb. 10. Vosbergen is rijk aan waterpartijen, waar het voorjaarsgroen nu in alle facetten aanwezig is.

Bezoek aan Landfort

Afb. 1. Huis Landfort ligt ingebed in een buitengewoon fraai landschapspark, met rijke beplanting en vele mooie doorkijkjes, dat is aangelegd door Johan David Zocher jr. in de 19e eeuw.

Afgelopen zondagmiddag had de stichting Adel in Nederland het voorrecht om, in select gezelschap, buitengewoon gastvrij op Landfort ontvangen te mogen worden door René Dessing, directeur stichting Erfgoed Landfort, en partner Wim Dröge, beheerder van de collectie. Na het noenmaal volgde er een uitgebreide rondleiding door het huis, dat rijk is aan verhalen die verbonden zijn met kunst- en gebruiksvoorwerpen uit buitenplaatsen in heel Nederland. Tot slot volgde er een rondwandeling door het befaamde park, dat aangelegd is door de vermaarde 19de-eeuwse landschapsarchitect Johan David Zocher jr.

Ook voor u is het mogelijk om een bezoek te brengen aan deze herboren buitenplaats en een rondleiding te krijgen in het huis en de tuinen. Kijk voor meer informatie hierover op de website van stichting Erfgoed Landfort: https://www.erfgoedlandfort.nl/

Hieronder drie foto’s met het geweldige uitzicht vanaf het balkon aan de achterzijde van Landfort.

Afb. 2. Ook voor u kan de poort geopend worden voor een bezoek aan huis Landfort! Kijk voor meer informatie over bezoekmogelijkheden op https://www.erfgoedlandfort.nl/

Hertogelijke doop in ’s-Gravenhage: Leopold zu Mecklenburg

Afb. Alexander Erfprins en Hande Erfprinses zu Mecklenburg met hun zoon Hertog Leopold. Foto met hartelijke dank aan Patrick van Katwijk via het Twitteraccount van het Hertogelijk Huis Mecklenburg-Strelitz.

Gisteren maakte het Hertogelijke Huis van Mecklenburg-Strelitz bekend dat op 13 april jl. Georg Leopold Borwin Hertog zu Mecklenburg gedoopt is in ’s-Gravenhage. Hertog Leopold werd geboren op 23 september 2023 in Rotterdam en is de zoon van Z.H. Georg Alexander Michael Heinrich Ernst Franz Ferdinand Johannes Maria Erfprins zu Mecklenburg en H.H. Hande Erfprinses zu Mecklenburg née Macit.

De ouders van de jonggeborene hebben elkaar leren kennen op het Tulpenbal in het Kurhaus in Scheveningen in 2019. In 2022 huwden zij in Mirow (Mecklenburg) en zij wonen en werken in Rotterdam.

Terugkijken: Liefde voor het landgoed

Afb. Agnes Kamerlingh Onnes née barones van Dedem voor kasteel Vosbergen met haar dochter Jeanne en schoonzoon Menno. Foto met dank aan Liefde voor het Landgoed: ‘Voorrecht om hier te wonen’ | MAX Magazine

Omroep MAX heeft een serie van acht afleveringen, waarin zes eigenaren van landgoederen gevolgd worden en aan het woord komen over het reilen en zeilen op een landgoed anno 2024. Gisteravond was de eerste aflevering en deze is via deze link online terug te zien: Liefde voor het landgoed | NPO Start

De zes landgoederen die in deze acht afleveringen voorbij komen met hun eigenaren zijn:

– kasteel Vosbergen van Agnes Kamerlingh Onnes née barones van Dedem en Gijs baron van Dedem ( de familie Kamerlingh Onnes is een patriciaatsfamilie)
– huis Oolde van Cathrien Croll née barones van Verschuer, gehuwd met Robert Croll
– Wickenburgh van Otto Wttewaall, uit een patriciaatsfamilie, gehuwd met Marlies
– Huys ten Donck van jonkvrouwe Catharina Groeninx van Zoelen, gehuwd met Joost Landman
– kasteel Heeze van Sammy baron van Tuyll van Serooskerken, gehuwd met jonkvrouwe Edmée Röell
– kasteel Maarsbergen van Willemina van der Goes née Petter, gehuwd met jonkheer Maurits van der Goes

Voor een overzicht van de inhoud van iedere aflevering zie: https://pers.omroepmax.nl/afleveringen-liefde-voor-het-landgoed/

Veilingnieuws zo. 21 april: timed online veiling Veilinghuis Peerdeman met portretten Hertogin van Portland en Prinses Troubetzkoy en collectie Six van Hillegom

Afb. 1. Links Prinses Troubetzkoy en rechts de Hertogin van Portland. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Peerdeman in Utrecht.

Op zondag 21 april loopt er een timed online veiling af bij Veilinghuis Peerdeman in Utrecht met kunst, antiek, design en sieraden, met daaronder portretten van de Hertogin van Portland en Prinses Troubetzkoy en 51 kavels uit de collectie Six van Hillegom. Lees het verhaal hierbij hieronder en kijk voor de online catalogi van Veilinghuis Peerdeman in Utrecht op Veilinghuis Peerdeman Utrecht – Online Catalogus

Kavel 216 betreft twee litho’s naar tekeningen door Violet Manners van de Hertogin van Portland en Prinses Troubetzkoy. Beiden waren in hun tijd gevierde schoonheden en deze litho’s werden vervaardigd naar tekeningen door Violet Manners. Marion Margaret Violet Lindsay (1856-1937) stamde uit de familie van de Graven van Crawford en was een kleindochter van de 24ste Graaf van Crawford. Hoewel zijn geen opleiding genoot, was zij toch een zeer begenadigd kunstenares. Zij huwde de 8ste Hertog van Rutland, die voor hij zijn vader opvolgde de hoffelijkheidstitel Markies van Granby droeg.

Het linker portret betreft Louise Prinses Troubetzkoy née Rives (1863-1945). Zij was Amerikaanse van geboorte en na van haar eerste echtgenoot gescheiden te zijn, de vermogende John Armstrong Chanler, hertrouwde zij de Russische Pierre Prins Troubetzkoy, die eveneens kunstenaar was.

Het rechter portret betreft Winifred Anna Cavendish-Bentinck, Hertogin van Portland née Dallas-Yorcke (1863-1954), die met een telg uit de Engelse tak van de Bentincks gehuwd was. Zij bewoonde Welbeck Abbey, dat nog heden door haar nakomelingen bewoond wordt, en was Mistress of the Robes van Koningin Alexandra.

Beide litho’s worden getaxeerd op 80-100 euro.

Onder 51 kavels uit de collectie van jonkheer Six van Hillegom (geef als zoekopdracht ‘six’ en u krijgt de 51 kavels te zien) zit veel porselein, maar er worden ook boeken en kleine meubelen aangeboden.

Zo betreft lotnummer 279 drie geribbelde Chinees porseleinen kommetjes en schoteltjes met blauw-wit bloem- en arabeskendecor, gemerkt, die uit de eerste helft van de 18e eeuw dateren. Deze worden getaxeerd op 150-200 euro.

Lotnummer 5204 betreft een mahoniegefineerde secretaire à abattant uit circa 1800. Deze wordt getaxeerd op 100-150 euro.

Benieuwd naar wat er verder geveild wordt bij Veilinghuis Peerdeman in Utrecht? Kijk dan in de online catalogus op Veilinghuis Peerdeman Utrecht – Online Catalogus

Molenwijk, een buitenplaats op Walcheren

 

Afb. 1. Een weelderig begroeid Molenwijk in de zomer van 1912 met grote kuipplanten op het gazon. Ansichtkaart part. coll.
Afb. 1. Een weelderig begroeid Molenwijk in de zomer van 1912 met grote kuipplanten op het gazon. Ansichtkaart part. coll.

Onderstaand verhaal werd geschreven door jonkheer mr. Dolph Boddaert, wiens familiegeschiedenis nauw met deze buitenplaats verbonden is, en stond in Jaargang 1, nr. 4 – augustus 2017 van het digitale magazine van de stichting Adel in Nederland (AiN). Dit magazine krijgen de donateurs van AiN per mail toegestuurd.

Het mooiste deel van Walcheren wordt gevormd door de kuststrook van Domburg via Oostkapelle naar Vrouwenpolder. Vlak achter de duinen groeit een bos, de Manteling genaamd, dat ten gevolge van de krachtige zeewind niet boven deze duinen uitsteekt. Daar liggen de grote buitenplaatsen, waaronder kasteel Westhove, Berkenbosch, Duinbeek en vele andere.

In het dorp Oostkapelle zelf staat vanouds de patriciërswoning Molenwijk met in de huidige tijd in totaal 7 hectare grond. Over de vroegste geschiedenis van de buitenplaats is weinig bekend. In de hal van het huis zijn twee oude gevelstenen ingemetseld. De eerste draagt het jaartal 1564, de tweede het jaartal 1651. Mogelijk zijn deze gevelstenen afkomstig van voorgangers van het gebouw. De naam Molewijk, ook genoemd ’t Moolwijk, wordt voor het eerst genoemd in een koopakte van 1746 en is ontleend aan de korenmolen, die destijds aan de weg naar Grijpskerke stond.

Afb. 2. Mr. Phoenix Izaak Boddaert (1755-1807), die in 1788 Molenwijk kocht. Silhouet door Jacob Perkois. Foto met dank aan het RKD.
Afb. 2. Mr. Phoenix Izaak Boddaert (1755-1807), die in 1788 Molenwijk kocht. Silhouet door Jacob Perkois. Foto met dank aan het RKD.

Mr. Phoenix Izaak Boddaert (1755 – 1807), raadsheer in de Raad van Vlaanderen, bewindhebber van de VOC, pensionaris van Veere, gedeputeerde in de Staten van Walcheren en ontvanger – generaal van Zeeland, kocht Molewijk op een openbare veiling in januari 1788. Na zijn overlijden in 1807 ging Molewijk bij openbare verkoop in 1810 over op zijn oudste zoon mr. Pieter Johan Boddaert (1780 – 1843), later lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal. Hij liet het oude huis afbreken, waarna in zijn opdracht het huidige huis, nu genaamd Molenwijk met een n, is gebouwd in de jaren 1818 – 1819. Dit blijkt duidelijk uit de nog aanwezige eerste steen met de tekst: “De 3 eerste steenen aan dit gebouw zijn gelegt den 4 april 1818 door P.P.C. Boddaert, I.P. Boddaert, W.R. Boddaert”, de kinderen van Pieter Johan en zijn vrouw Sara Agatha le Jolle.

Peronne Pauline Cornelie was later getrouwd met Johan Cornelis de Bruijn van Melis- en Mariekerke; Jacques Phoenix was de vader van de schrijfster Marie Boddaert en van de filantrope Elisabeth Boddaert; ook was hij de stamvader van de families Gelderman en Arntzenius; Willem Reinbrand was de stamvader van de huidige familie Boddaert en van de families van Heerdt en van Adrichem Boogaert.

Afb. 3. De broertjes Boddaert geschilderd door hun moeder Sara Agatha le Jolle: links Jacques Phoenix (1811-1885) en rechts Willem Reinbrand (1812-1888). Door de verheffing van hun vader in de Nederlandse adel kregen zij en hun nakomelingen in 1832 het predikaat jonkheer/jonkvrouw. Foto met dank aan het RKD.
Afb. 3. De broertjes Boddaert geschilderd door hun moeder Sara Agatha le Jolle: links Jacques Phoenix (1811-1885) en rechts Willem Reinbrand (1812-1888). Door de verheffing van hun vader in de Nederlandse adel kregen zij en hun nakomelingen in 1832 het predikaat jonkheer/jonkvrouw. Foto met dank aan het RKD.

Korte tijd nadat de familie Boddaert het nieuwe Molenwijk had betrokken, werden de beide broertjes Jacques Phoenix en Willem Reinbrand vereeuwigd in een fraai dubbelportret, geschilderd door hun moeder in 1821. De beide jongens gekleed in jurkjes, Jacques met een trommel en Willem met een rijzweepje.

Na het overlijden van jonkheer mr. Pieter Johan in 1843 kwam Molenwijk in bezit van zijn oudste zoon jonkheer mr. Jacques Phoenix Boddaert (1811 – 1885), rechter in de rechtbank te Middelburg, en zijn vrouw Anna Petronella barones van Heeckeren van Brandsenburg. Na het overlijden van Anna Petronella in 1860 hertrouwde Jacques Phoenix in 1861 met haar zuster Elisabeth Carolina. Zij verkochten Molenwijk in 1862, toen zij verhuisden naar kasteel Westhove. Jacques Phoenix heeft dit eeuwenoude kasteel van de sloper gered, door het onderhands te kopen, enige dagen voordat het openbaar zou worden geveild. De koper van Molenwijk was mr. Th. A. Lambrechtsen, lid van gedeputeerde staten van Zeeland. Na diens overlijden in 1879 verkocht zijn weduwe de buitenplaats aan dr. Abraham van der Swalme (1841 – 1902). Molenwijk vererfde later op zijn dochter Maria Leonora van der Swalme en haar echtgenoot jonkheer mr. P.J. Boogaert. Na hun overlijden, achtereenvolgens in 1948 en 1951, ging de eigendom over op hun zoon jonkheer ir. Henri Louis Boogaert (1903 – 1983), burgemeester van Domburg. De familie Boogaert heeft weinig plezier van het huis gehad. In 1918 werden er militairen in Molenwijk gehuisvest. Nadien werd het huis gebruikt voor de opslag van fruit. Tijdens de tweede wereldoorlog werd het huis gevorderd door de bezetter. Tijdens de inundatie van Walcheren (1944 – 1946) stond het huis onder water, waardoor het veel heeft geleden en alle begroeiing dood ging. Later diende het huis nog als aardappelopslagplaats.

In 1974 verkocht jonkheer Boogaert het toen geheel verwaarloosde pand aan ds. Carel Frederik Hendrik baron van Tuyll van Serooskerken (1924 – 2014). De koopprijs bedroeg één gulden, maar met de plicht tot restauratie, die door baron van Tuyll met voortvarendheid werd voltooid. Carel van Tuyll was predikant in Biggekerke en Meliskerke en later in Middelburg en Vlissingen. Hij bewoonde de buitenplaats met zijn vrouw en twee dochters. Op de eerste verdieping vestigde hij een fossielenmuseum. Dominee van Tuyll wilde de liefde voor de natuur uitdragen in het fossielenmuseum, met de boodschap om zuinig te zijn op en verantwoord om te gaan met de aarde. Door zijn inspanningen is het bijbehorende terrein herschapen in een oase van rust met stinzenplanten en andere cultivars. De weiden worden begraasd door Hereford runderen en schapen.

Dominee en mevrouw van Tuyll hebben het huis met het park – ook met instemming van de beide dochters – in het jaar 2006 overgedragen aan Stichting Timon te Zeist, een landelijke diaconale stichting voor hulp aan jongeren en jongvolwassenen. Stichting Timon heeft het landgoed ondergebracht in een aparte stichting “Molenwijk” met als doelstelling het huis te laten functioneren als trainings- en retraitecentrum voor de medewerkers en vrijwilligers van Stichting Timon. Ook wordt de buitenplaats op beperkte schaal als vakantieverblijf verhuurd. Het fossielenmuseum is overgeplaatst naar het Natuurmuseum Brabant in Tilburg.

Afb. De bewoners van Molenwijk op Molenwijk in 1893. Foto met hartelijke dank aan Korneel Aschman.
Afb. 4. De bewoners van Molenwijk op Molenwijk in 1893. Foto met hartelijke dank aan Korneel Aschman via Tijdschriftenbankzeeland.nl (Zeeuws Tijdschrift | 2008 | 1 januari 2008 | pagina 17).

Wilt u ook 3 keer per jaar het digitale magazine van AiN ontvangen met verhalen zoals deze? Word dan nu donateur! De Stichting Adel in Nederland heeft als doel het digitaal aanbieden van informatie over adel in Nederland in de ruimste zin. Voor € 17,50 per jaar kunt u donateur worden, ontvangt u zes keer per jaar het digitale magazine en steunt u ons in onze werkzaamheden. AiN heeft de culturele ANBI-status en daardoor kunt u als donateur bij de opgave voor de inkomstenbelasting giftenaftrek krijgen. Meer weten en opgeven als donateur? Stuur dan een mail naar info@adelinnederland.nl.

H.K.H. Prinses Margriet opent nieuwe publiekspresentatie op kasteel Ammersoyen

Afb. 1. H.K.H. Prinses Margriet op de brug voor kasteel Ammersoyen – één van de zeven opengestelde kastelen van Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK). Foto met hartelijke dank aan Ton Rothengatter/GLK.

Gisteren opende H.K.H. Prinses Margriet de fascinerende nieuwe publiekspresentatie in kasteel Ammersoyen. Na jaren van voorbereiding is het kasteel, met zijn betoverende kruiden- en hoptuin, eindelijk klaar om zijn rijke geschiedenis met het publiek te delen. Je ziet niet alleen de bekende beelden maar ook de minder bekende aspecten van dit tijdperk worden belicht, zoals de rol van de vrouw in de middeleeuwen, het kleurgebruik op de muren en het straffen van gevangenen.

Uitgangspunt van deze nieuwe presentatie is de unieke archeologische collectie van scherven die in de slotgracht is gevonden. Vrijwilligers en bezoekers werken samen in het Schervenlab om de ontelbare scherven, die in de kasteelgracht zijn gevonden, weer in elkaar te puzzelen. Ook wordt de relatie tussen kasteel en kruiden- en hoptuin belicht waar allerlei ingrediënten voor het brouwen van bier geteeld worden.

Vanaf nu kun je zelf de verborgen hoeken en fascinerende verhalen van de middeleeuwen beleven. Dwaal en ontdek zonder beperkingen! Meer informatie en tickets op https://www.glk.nl/ammersoyen/kasteel-ammersoyen

Kasteel Ammersoyen werd eeuwenlang bewoond door het bekende adellijke geslacht Van Arkel, dat onder meer Hertogen van Gelre voortbracht. Bekend is het rijmpje ‘Brederode de edelste – Wassenaar de oudste – Egmond de rijkste – Arkel de stoutste’, dat over de onverschrokkenheid van de Van Arkels gaat. Daarna was het kasteel in het bezit van de opeenvolgende Zuidnederlandse geslachten De Lichtervelde, Christyn de Ribaucourt en De Woelmont. Sinds 1957 is het in het bezit van Geldersch Landschap & Kasteelen, die het kasteel zijn oude luister heeft teruggegeven.Ammersoyen is één van de zeven opengestelde kastelen van Geldersch Landschap & Kasteelen. Kijk voor meer informatie hierover op: https://www.glk.nl/

Afb. 2. H.K.H. Prinses Margriet bij de unieke, eeuwenoude brouwkelder: de enige middeleeuwse brouwoven binnen de muren van een kasteel in Nederland! Foto met hartelijke dank aan Ton Rothengatter/GLK

 

Het verhaal bij een graf: barones Van Heeckeren van Brandsenburg ‘met haar kindje’

Afb. 1. De zerk van de jonggestorven barones Van Heeckeren van Brandsenburg temidden van het welig bloeiende fluitekruid.

HET GRAF VAN JACOBA CORNELIA BARONES VAN HEECKEREN VAN BRANDSENBURG NÉE VAN DER STRAAL (1834-1871)

In het dorpje Diepenveen treft men bij het eeuwenoude kerkje het sfeervolle Kerkplein aan. Eeuwenlang werd hier begraven en de laatste bijzetting vond hier in 1871 plaats. Tussen 2002 en 2005 zijn de overgebleven zerken gerestaureerd, waaronder een zeer fraaie van een chirurgijn vol met doodssymboliek. Vanwege het waardevolle ensemble van kerk met Kerkplein, graven en omringende bebouwing is het geheel als beschermd dorpsgezicht op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. Eén van de bewaard gebleven zerken vertelt het verhaal van de in het kraambed gestorven barones Van Heeckeren van Brandsenburg.

Jacoba Cornelia van der Straal werd geboren op 27 januari 1834 als dochter van dokter Jacob van der Straal en Anna Sophia Schellink te Rotterdam, waar haar vader werkzaam was als ‘Medisch Doctor’. Zij was het achtste en laatste kind dat in het gezin geboren werd en zij werd vernoemd naar het zusje dat het jaar voor haar geboorte overleden was. Ook drie andere kinderen stierven reeds voordat zij geboren werd. 

In 1846, zij was toen twaalf jaar, kwam haar moeder te overlijden: “Na eene kortstondige ongesteldheid, werd heden mijne dierbare Echtgenoote ANNA SOPHIA SCHELLINK in den ouderdom van 53 jaren, tot diepe droefheid van mij en mijne Kinderen, door den dood van ons weggenomen. JACOB van der STAAL, Med. Doctor.” Vijftien jaar later overleed ook haar vader: “Voor de vele bewijzen van deelneming, ondervonden bij het overlijden van onze geliefden Vader en Behuwd vader, den Wel Edelen Zeer Geleerden Heer JACOB VAN DER STRAAL, in leven Med. Doctor alhier, betuigen wij onzen hartelijken dank.” De annonce werd gedaan uit naam van de drie overgebleven dochters, want enkele jaren daarvoor was ook de oudste dochter in het gezin overleden. 

Afb. 2. Huis Overvelde in Diepenveen.
Afb. 2. Huis Overvelde in Diepenveen.

In 1867 huwde zij in Rotterdam met Rudolph baron van Heeckeren van Brandsenburg (1834-1911), die in latere jaren commandeur van de Ridderlijke Duitsche Orde Balije van Utrecht zou worden. In 1868 werd hun dochter Christina Louisa in Epe geboren en nadien verhuisde het jonge gezin naar Diepenveen, waar zij het Huis Overvelde gekocht had. Hier werd in 1869 hun tweede dochter geboren: Rudolphina Anna Sophia.

Een jaar later was zij opnieuw in blijde verwachting, maar dit keer verliep de zwangerschap niet voorspoedig: op 4 maart 1871 beviel zij van een doodgeboren zoontje en een dag later overleed zijzelf zevenendertig jaar oud, een diepbedroefde echtgenoot en twee minderjarige dochtertjes achterlatend: “Tot mijne bittere droefheid overleed heden, na hare bevalling van een’ dooden ZOON, mijne hartelijk geliefde echtgenoote, Vrouwe JACOBA CORNELIA van der STRAAL. R. Baron van HEECKEREN van BRANDSENBURG. Huize Overvelde, te Diepenveen, 5 maart 1871.”

En op het kerkhofje van Diepenveen herinnert nog heden haar zerk aan dit grote verdriet:

HIER RUST
Met haar kindje
JACOBA CORNELIA BARONES
Van HEECKEREN van BRANDSENBURG,
van der STRAAL
Geboren te ROTTERDAM 25 Januari 1834
Overleden te DIEPENVEEN 5 Maart 1871

Afb. 3. Op de achtergrond het oude kerkje van Diepenveen met op de voorgrond het Van Heeckeren graf.
Afb. 3. Op de achtergrond het oude kerkje van Diepenveen met op de voorgrond het Van Heeckeren graf.

Wilt u donateur worden van AiN en het digitale magazine ontvangen?
De Stichting Adel in Nederland heeft als doel het digitaal aanbieden van informatie over adel in Nederland in de ruimste zin. Voor € 17,50 per jaar kunt u donateur worden, ontvangt u drie keer per jaar het digitale magazine boordevol informatie en verhalen die u niet op de website of facebookpagina vindt, en steunt u ons in onze werkzaamheden. AiN heeft de cultuele ANBI-status en daardoor kunt u als donateur bij de opgave voor de inkomstenbelasting giftenaftrek krijgen. Meer weten en opgeven als donateur? Stuur dan een mail naar info@adelinnederland.nl.