Herfst op Nieuwe Rande: de families Duymaer van Twist en Stratenus

Afb. 1. Het huis Nieuwe Rande ligt in een landschapspark dat door de bekende landschapsarchitect J.D. Zocher jr. werd aangelegd in opdracht van de oud-gouverneur-generaal Duymaer van Twist.
Afb. 2. Anna Margaretha Frederika barones van Heerdt (1849-1935). Portret door Raden Saleh, part. coll.

Het huis Nieuwe Rande in Diepenveen bij Deventer heeft als meest bekende eigenaar en bewoner ongetwijfeld mr. Albertus Jacobus Duymaer van Twist (1809-1887), telg uit een patriciaatsfamilie, die in de jaren 1851-1856 gouverneur-generaal van Ned.-Indië zou worden. Hij huwde in 1837 de officiersdochter Maria Joanna Beck (1812-1895). Het huwelijk zou kinderloos blijven, maar in 1856 nam het echtpaar de zorg op zich van Anna Margaretha Frederika barones van Heerdt (1849-1935), die nog maar zes jaar oud haar moeder, zusje en broertje had verloren. Zes jaar later werd Duymaer van Twist door de vader van het meisje, Jacob Carel Frederik baron van Heerdt (1817-1880), officieel tot voogd benoemd en naar verluidt was de kleine freule het zonnetje in het leven van hem en zijn echtgenote. Dit bleek ook na het overlijden van het echtpaar Duymaer van Twist-Beck: Anna kreeg een legaat van 50.000 gulden – vergelijkbaar met 800.000 euro.

Na het overlijden van mevrouw Duymaer van Twist werden huis en landgoed Nieuwe Rande in 1896 voor 160.000 gulden verkocht aan Guillaume Jean Théodore baron Stratenus (1858-1939), die gehuwd was met Emmerika Catharina Sebilla van Wickevoort Crommelin (1859-1939). Het landgoed had toen een omvang van 130 hectare en drie boerderijen maakten deel uit van het bezit.

Afb. 3. Mooie doorkijkjes in het omringende landschapspark van de bekende landschapsarchitect J.D. Zocher jr., die ook het Vondelpark in Amsterdam ontwierp.

Het echtpaar kreeg een dochter en twee zoons, waarvan de oudste na het overlijden van zijn ouders op Nieuwe Rande zou blijven wonen. Deze Eduard Antoine baron Stratenus (1885-1979) deed een in zijn kringen ongewoon huwelijk door in 1963 te trouwen met zijn huishoudster Hillegonda Vis (1916-1996). Na zijn overlijden werd het landgoed in 1979 verkocht, maar de douairière bleef eigenaresse van het huis en woonde daar tot aan haar overlijden. Het huis werd daarna herenigd met het landgoed en beide zijn nu in het bezit van Stichting IJssellandschap.

Voor meer informatie over Stichting IJssellandschap en Nieuwe Rande zie https://www.ijssellandschap.nl/landgoederen/keizersrande/nieuw-rande/

Afb. 4. De vijver voor het huis heeft door droge zomers soms een zeer lage waterstand.