Afb. 1. Olivier Markies de Trazegnies, die de laudatio uitsprak, overhandigt dr. Joost Welten de Hertog van Arenberg prijs voor zijn boek ‘De vergeten Prinsessen van Thorn’. Foto met hartelijke dank aan de Arenbergstichting.
Kort geleden mocht dr. Joost Welten uit handen van Olivier Markies de Trazegnies de Hertog van Arenberg prijs in ontvangst nemen voor zijn boek ‘De vergeten Prinsessen van Thorn’. Deze geschiedenisprijs van het Huis van Arenberg werd uitgereikt in het Paleis der Academiën in Brussel, dat eertijds gebouwd werd voor de Erfprins van Oranje, de latere Koning Willem II.
Afb. 2. De. Joost Welten spreekt zijn antwoord uit na de ontvangst van de Hertog van Arenberg prijs. Foto met hartelijke dank aan de Arenbergstichting.
De Chef de Famille van de Hertogen van Arenberg, Z.D.H. Léopold 13e Hertog van Arenberg, was hierbij aanwezig. De Hertog is gehuwd met Isabel-Juliane gravin zu Solberg-Stolberg, die tot de Nederlandse adel behoort; haar vader werd in 1980 ingelijfd in de Nederlandse adel.
Het geslacht Arenberg is een zijtak van het Belgische geslacht De Ligne en nam door huwelijk met een erfdochter de naam Arenberg aan. De voorouders van de Hertog verbonden zich door huwelijken met vooraanstaande Europese geslachten als Von Hohenzollern-Sigmaringen, Lobkowicz, De Croy, De Merode en Wittelsbach/Von Bayern. De familie bezat uitgestrekte bezittingen in Duitsland en België, waarvan de Belgische na de Eerste Wereldoorlog onteigend werden, omdat de toenmalige Chef de Famille de Duitse nationaliteit bezat.
Tentoonstelling ‘De vergeten Prinsessen van Thorn’ in het Limburgs Museum in Venlo
N.a.v. van zijn boek werkte Joost Welten mee aan de tentoonstelling ‘De Vergeten Prinsessen van Thorn’ in het Limburgs Museum in Venlo. Deze wonderschone tentoonstelling, die de verdwenen wereld van de prinsessen in Thorn met unieke bruiklenen uit heel Europa – en ver daar buiten! – tot leven brengt, is nog t/m zondag 3 april te bezichtigen. Hoe bijzonder deze tentoonstelling ook door bezoekers ervaren werd, is het zeldzaam hoge cijfer dat de bezoekers tot nu toe gemiddeld gaven: een 9,2!
Afb. 3. In het Limburgs Museum is de tentoonstelling ‘De Vergeten Prinsessen van Thorn’ te zien. Met hier op de foto een klein deel van de tentoonstelling. FOTO LEVIN DEN BOER – LDBFOTO.NL
Julian Henk Jan van Heeckeren van Waliën, geboren 12 februari 2022, zoon van Ricardo Victor van Heeckeren van Waliën en Jacquelien Erna van Heeckeren van Waliën née Beekhuis
Afb. Mr. Huibert Gerard baron Nahuys (1782-1858). Foto met hartelijke dank aan het Venduehuis in Den Haag/www.venduehuis.com.
Op dinsdag 22 februari eindigt bij het Venduehuis in Den Haag de online Classical Paintings & Drawings Veiling met een onder meer dit portret van mr. Huibert Gerard baron Nahuys. Lees het verhaal hierbij hieronder en kijk voor de online catalogus om te zien wat er verder geveild wordt op https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=464&categories=162&display=grid
Mr. Huibert Gerard baron Nahuys, heer van Burgst werd geboren op 28 maart 1782 in Amsterdam als zoon van de Amsterdamse notaris en procureur mr. Petrus Cornelis Nahuys (1747-1804) en Catharina de Saint Amand (1748-1788), die uit een van oorsprong Franse familie stamde. Hij studeerde rechten in Harderwijk en werd vervolgens advocaat in Amsterdam. In 1802 huwde hij de vermogende Aleyda Johanna Catharina Geetruy de Vries (1782-1821) en samen kregen zij een zoon, die later commissaris des Konings in Overijssel zou worden.
In 1810 werd Huibert Nahuys commissaris der wegen en posterijen in Ned.-Indië en dit zou het begin worden van een lange carrière in Ned.-Indië: in de jaren 1819-1820 was hij resident van Djokjakarta en in de jaren 1820-1830 van Soerakarta. In 1836 volgde zijn benoeming tot raad van Ned.-Indië met de rang van generaal-majoor tit. O.I.L.
Inmiddels was zijn eerste echtgenote overleden en in 1824 hertrouwde hij Anna Louise van den Berg (1792-1825) met wie hij een zoon kreeg, die jong overleed. Na het overlijden van zijn tweede echtgenote hertrouwde hij in 1826 met de Engelse Ellen Hodgson (1802-1880), die vanwege haar schoonheid in Den Haag ‘la plus belle dame de la Haye’ werd genoemd. Samen kregen zij vijf kinderen. In 1836 werd Huibert Nahuys ingelijfd in de Nederlandse adel met het predikaat jonkheer en zes jaar later werd hem de titel baron verleend.
In de jaren voor zijn benoeming als raad van Indië woonde het gezin een aantal jaren op kasteel Weldam, dat van de familie Van Heeckeren-Van Wassenaer Obdam van kasteel Twickel gehuurd werd. De keuze om Weldam te huren werd ingegeven door de nabijheid van kasteel Nijenhuis, waar het zusje van Huibert Nahuys woonde: Catharina Nahuys (1770-1844). Zij was gehuwd met de bekende raadspensionaris mr. Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825).
Na zijn pensionering keerde baron Nahuys terug naar Nederland en vestigde zich op huis Burgst in Princenhage. Hier overleed hij op 12 januari 1858. Kranten schreven over hem: ‘Aanvankelijk de regtsgeleerde loopbaan betreden hebbende, kon hij zijne zucht tot een meer avontuurlijk leven niet onderdrukken, en de gebeurtenissen der tijden waren wel geschikt om die zucht te voeden.’ Ook werd hij geroemd ‘om zijne omvattende kennis, zijnen verdraagzamen geest en menschlievend karakter’.
Het portret betreft een olieverf op paneel, meet 41×33 cm. en wordt getaxeerd op 600-800 euro.
Afb. Epemastate. Foto via Wikipedia/Door Kasteelbeer – Eigen werk, CC BY-SA 3.0 nl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11524442
Gedurende dertien opeenvolgende generaties in 375 jaar is Epemastate familiebezit geweest en sinds oktober 2021 stond het te koop, omdat de jongere generatie in de familie Van Eysinga er niet voor voelde om de verantwoordelijkheid hiervoor te gaan dragen. Vandaag maakte jonkheer Tjalling van Eysinga en de Stichting Stinze-Stiens bekend dat Epemastate gekocht is door deze stichting. De stichting werd in 2021 opgericht door Willem van Riemsdijk en Trudy van Riemsdijk-Zandee en heeft onder meer als doelstelling het ‘ondersteunen van behoud en ontwikkeling van historische belangrijke landgoederen, parken en tuinen in Friesland’. Hiermee breekt een nieuwe fase in de geschiedenis van Epemastate aan en is de continuïteit van huis en tuin gewaarborgd.
Bekijk hieronder het filmpje, waarin jonkheer Tjalling van Eysinga vertelt over de verkoop.
Afb. 1. Alfred Graaf zu Solms-Sonnewalde voor kasteel Weldam in 2014. Foto gemaakt na afloop van een interview met hem door AiN.
Alfred Otto Friedrich Graaf zu Solms-Sonnenwalde behoorde tot de Duitse adel en werd geboren op Schloss Sonnewalde op 4 juli 1932 als zoon van Wilhelm Theodor Friedrich Graaf zu Solms-Sonnenwalde en Isabelle Antoinette Marie Clementine Gravin Bentinck. Hij werd geboren een jaar nadat zijn enige broertje overleden was en met zijn geboorte was de erfopvolging van Schloss Sonnenwalde verzekerd – helaas zou de geschiedenis anders verlopen.
Schloss Sonnenwalde was een imposant slot dat sinds 1537 familiebezit was en het middelpunt van ruim 5000 hectare grondbezit. Hier groeide Graaf Alfred op met twee oudere zusjes, waarvan de jongste in 1938 zou overlijden. De Tweede Wereldoorlog zou grote gevolgen hebben voor de familie: voor de komst van de Russen vonden Graaf Alfred en zijn zusje een schuilplaats in het bos en zijn ouders wachtten moedig af wat komen zou. De familie werd hun kasteel uitgezet, het slot werd geplunderd en veel van de kostbare inboedel werd uit de ramen gegooid waar het bleef liggen tot het verbrand werd. Het ingemetselde zilver werd gevonden door de Russen, maar grootmoedig kreeg zijn vader een kruiwagen vol zilver terug, dat op een later moment vervolgens weer gestolen werd. Als door een wonder werden jaren later, na de Duitse eenwording, twee portretten teruggevonden; het betrof de portretten van zijn jong overleden broer en zusje. Uiteindelijk werd de familie door de Bodenreform in 1945 onteigend (‘Junkerland im Bauernhand’) en werd gedwongen het voorouderlijke bezit te verlaten.
Afb. 2. Schloss Sonnewalde, familiebezit sinds 1537, middelpunt van 5000 hectare groogrondbezit, onteigend in 1945 en verwoest in 1947.
Besloten werd te vluchten en het gezin vond onderdak in Lage bij de Nederlandse grens, waar tante Marie, van kasteel Twickel, bezittingen had. Hoewel het dak van hun huis hier lekte en de hitte in de zomermaanden groot was, toch was de familie blij een veilig toevluchtsoord gevonden te hebben. In 1942 was een broer van Gravin Isabelle overleden en zij was mede-erfgename van ca. 1600 hectare in Twente met kasteel Weldam en ca. 600 hectare in Noord-Holland. Weldam was familiebezit sinds 1415 en sindsdien altijd vererfd. Complicerende factor was de Duitse nationaliteit van Gravin Isabelle, hoewel zij uit de Nederlandse familie Bentinck van kasteel Middachten stamde, maar in 1951 werd de erfenis vrijgegeven en vijf jaar later vond de definitieve toewijzing van kasteel Weldam aan Gravin Isabelle plaats. Zij droeg in 1977 en 1979 een groot gedeelte van haar bezit over aan haar zoon Alfred, die het bezit met grote toewijding en liefde beheerde en het zelfs wist uit te breiden.
Eerst op latere leeftijd vond Graaf Albert zijn grote liefde en in 1992 trad hij in het huwelijk met Dr. Med. Christine Hüsmert. Samen kregen zij drie dochters, waarvan de oudste enkele jaren geleden al Vrouwe van Weldam werd.
Na de Val van de Muur keerde Graaf Alfred terug op zijn geboortegrond. Schloss Sonnewalde bestond niet meer en was door brand in 1947 verwoest. Helaas werd het onteigend grondbezit niet teruggegeven, maar Graaf Alfred kocht wel in 1997 Schloss Wurschen in Saksen terug, dat oud familiebezit was, en restaureerde het zorgvuldig en smaakvol. Er kwamen vakantieappartementen in, terwijl de eerste etage voor eigen gebruik was. Nadat hij Weldam en het uitgestrekte bijbehorende grondbezit aan zijn oudste dochter overgedragen had, woonde hij hier de laatste jaren met zijn echtgenote. Op 1 februari 2022 overleed Graaf Alfred op Schloss Wurschen op 89-jarige leeftijd. Zijn stoffelijk overschot keerde terug naar zijn geliefde Weldam en op vrijdag is er gelegenheid om afscheid te nemen in de kapel op het landgoed.
In het komende magazine van AiN een uitgebreide versie van het levensverhaal van Alfred Graaf zu Solms-Sonnewalde met meerdere foto’s.
Afb. 3. Kasteel Weldam, familiebezit sinds 1415 en befaamd vanwege zijn wonderschone tuinen.
Afb. 1. Een door AiN geïdentificeerd miniatuurportret van vice-admiraal Albert Kikkert (1762-1819). Lotnummer 439 in deze veiling betreft een tweede miniatuur van Albert Kikkert met daarbij een portretminiatuur van zijn broer Klaas Kikkert. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Peerdeman in Utrecht/https://www.veilinghuispeerdeman.nl/
Op zondag 13 februari loopt er een Timed online veiling af bij Veilinghuis Peerdeman in Utrecht met kunst, antiek, design, sieraden en zilver. AiN ontdekte de identiteit van een in de catalogus als ‘gedecoreerde officier’ omschreven onbekende man. Lees het verhaal hierbij hieronder of kijk in de online catalogus voor wat verder aangeboden wordt op deze veiling bij Veilinghuis Peerdeman in Utrecht op https://www.veilinghuispeerdeman.nl/main.php?mode=catalogselect
Lotnummer 271 betreft een miniatuurportret van een in de catalogus als ‘gedecoreerde officier’ omschreven onbekende man. Nader onderzoek door AiN bracht de identiteit van deze man aan het licht: vice-admiraal Albert Kikkert (1762-1819). Albert Kikkert werd geboren in 1762 op Vlieland als zoon van Lambert Alberstsz. Kikkert (1735-1775) en Jannetje Bakker (ca. 1738-1800). Zijn vader was ‘praayschipper’ op Vlieland en werd later Commandeur ter Zee en Monstercommissaris van de Admiraliteit op Vlieland. Op 14-jarige leeftijd ging hij, na het overlijden van zijn vader, in zeedienst en nam als luitenant in 1781 deel aan de Slag bij de Doggersbank tijdens de Vierde Engels-Nederlandse Oorlog. In 1786 werd hij op 25-jarige leeftijd commandant van een schip, waarmee hij de tocht naar Curaçao. Twee jaar later, tijdens zijn tweede tocht hierheen, huwde hij hier Anna van Uytrecht (1768-1847), die de erfdochter was van twee plantages. Toen op Curaçao in 1795 een opstand uitbrak van tot slaaf gemaakten, nam Kikkert deel aan het neerslaan hiervan met wreed resultaat, waarbij de leiders op gruwelijke wijze gedood werden.
Na terugkomst in Nederland ging Kikkert in Franse dienst en werd onder meer schout-bij-nacht (1802), commandant van de ten noorden van het IJ tussen Texel en Delfzijl gestationeerde schepen (1803), vice-admiraal (1807), commandant van de scheepsmacht gestationeerd voor Amsterdam voor Amsterdam, op de Zuiderzee en op de Waddenzee tot aan Hamburg (1808), directeur en commandant van de marine in het Zuiderzeedepartement in Rotterdam (1808), vice-admiraal in Franse dienst (1810) en maritiem onderprefect van het 2e arondissement in Rotterdam (1811).
Na de val van Napoleon werd Kikkert in 1813 in voorlopige hechtenis genomen, maar door zijn keuze voor het voor het nieuwe bewind, werd hij gehandhaafd in zijn commando. Hij verdedigde de Maas vervolgens tegen de Fransen en bevrijdde Dordrecht van de Fransen. Hiervoor werd hij nadien benoemd tot Commandeur in de Militaire Willems-Orde.
Albert Kikkert werd vervolgens benoemd tot gouverneur-generaal van Curaçao en Onderhorigheden. Eén van zijn bekendste maatregelen is geweest, dat de huizen op het eiland pastelkleurig geschilderd moesten worden in plaats van wit, omdat een dokter meende dat de felle zon op de witte huizen voor oogproblemen zorgde. Het leverde Kikkert de bijnaam ‘gouverneur van de kleuren’ op en Curaçao wordt tot op de dag van vandaag gekenmerkt door de pastelkleurige huizen. In Den Haag vond men zijn gouverneurschap niet heel succesvol en zijn ontslagbrief was al onderweg, toen Kikkert onverwachts overleed.
Op het portretminiatuur staat Albert Kikkert afgebeeld met het commandeurskruis en plaque Orde van de Unie, de Gouden Adelaar van het Legioen van eer en de zilveren Doggersbankmedaille. Het betreft een niet-gesigneerde gouache op papier, meet 13,5 x 13,5 cm. en wordt getaxeerd op 80-100 euro.
Een tweede opvallend lotnummer betreft 2126: dit bestaat uit een zilveren sigarendoos met een bekroonde monogram van Koningin Juliana en Prins Bernhard en twee staatsieportretten in lijst: één van Koningin Juliana en Prins Bernhard met beider signaturen, de ander van Koningin Beatrix en Prins Claus met toeschrift. De herkomst is uit het bezit van de Nederlandse oud-ambassadeur en echtgenote, de heer en mevrouw A. van der Willigen-van Lis. In 1984 stond dr. A. van der Willigen, destijds ambassadeur in New Delhi, in de NRC met kritiek op de toenmalige vormen van ontwikkelingshulp, die ‘niet in de verste verte aansluiting blijken te hebben met de realiteit’ en waarbij, volgens hem, vaak over het hoofd werd gezien dat Nederland nergens de dienst uitmaakt.
Afb. 2. Gesigneerde staatsiefoto’s van de Koninginnen Juliana en Beatrix en een zilveren sigarendoos met het bekroonde monogram JB uit het bezit van de diplomaat dr. A. van der Willigen. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Peerdeman in Utrecht/https://www.veilinghuispeerdeman.nl/
Afb. 1. De lithografie linksonder is gesigneerd door jonkheer Mr. Carel Nicolaas Storm van ’s Gravesande (1841-1924), die met zijn werk grote bekendheid verwierf en zorgde voor een opleving in de belangstelling voor etsen en litho’s. Foto met hartelijke dank aan het Venduehuis in Den Haag/www.venduehuis.com.
Op maandag 7 februari eindigt een online veiling bij het Venduehuis in Den Haag met een brede keuze aan schilderijen en werken op papier, zilver, Europees en Aziatisch porselein, meubelen, design en andere kunstvoorwerpen. Bieden kan al vanaf 25 euro! Hierbij onder meer een litho door jonkheer Carel Nicolaas Storm van ’s Gravesande. Lees het verhaal hierbij hieronder of kijk in de online catalogus van het Venduehuis om te zien wat er verder geveild wordt op https://catalogus.venduehuis.com/auction?keyword=&auction=463
Lot 58 bestaat uit drie items waarbij de litho linksonder opvalt, omdat deze vervaardigd is door jonkheer Mr. Carel Nicolaas Storm van ’s Gravesande (1841-1924). Hij werd geboren in Breda als zoon van jonkheer Carel Marius Storm van ’s Gravesande (1809-1880) en Bartholda Aleida Besier (1815-1873), die uit een patriciaatsfamilie stamde. Zijn vader was aanvankelijk officier, maar werd later bestuurlijk actief en werd o.a. lid van de gemeenteraad van Deventer, lid van de Tweede Kamer en staatsraad i.b.d.
Op jonge leeftijd ontwikkelde hij artistieke kwaliteiten en kreeg hij tekenles, maar geheel conform de verwachtingen van zijn familie ging hij rechten studeren in Leiden. Na te zijn gepromoveerd koos hij toch, tegen de zin van zijn familie, voor de schilderkunst. Hij schilderde eerst landschappen in impressionistische stijl, maar later werd hij zeer actief als etser en lithograaf, waardoor hij voor een opleving van deze kunstvorm zorgde. Werk van hem bevindt zich tegenwoordig in vele collecties en vooraanstaande musea, zoals het British Museum in Londen en het Rijksmuseum in Amsterdam.
In 1895 huwde hij Theodora Adriana Lammers van Toorenburg (1852-1931), maar hun huwelijk zou kinderloos blijven. Jonkheer Mr. Carel Nicolaas Storm van ’s Gravesande overleed in 1924 op 83-jarige leeftijd en werd bij zijn overlijden geroemd als etser en lithograaf.
Het betreft de litho linksonder op de afbeelding en de startprijs voor dit lot van drie stuks is 25 euro.
Afb. 2. Jonkheer Mr. Carel Nicolaas Storm van ’s Gravesande. Foto met hartelijke dank aan collectie RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis/IB nummer 1025168
Afb. Een psalmenboek uit de 13e eeuw, uit het bezit van Gabrielle Eleonora barones van Asbeck née barones van Dedem, is nu in het bezit van de Koninklijke Bibliotheek gekomen. Foto met dank aan de Koninklijke Bibliotheek.
Afgelopen december heeft de KB een middeleeuws psalter, ofwel psalmenboek, aangekocht uit de nalatenschap van Gabrielle Eleonora barones van Asbeck née barones van Dedem (1916-1975). Het psalter is in de eerste helft van de 13de eeuw gemaakt in de omgeving van Keulen.
Volgens Ed van der Vlist, conservator middeleeuwse handschriften bij de KB, gaat het om een ‘parel’ die een goede aanvulling vormt op de collectie van de nationale bibliotheek. “Het grootste deel van Nederland hoorde in de middeleeuwen bij het aartsbisdom Keulen. Pas in de 16de eeuw scheidde de kerkprovincie Utrecht zich daarvan af. Het is te verwachten dat de boekkunst aan de rand van ons land van invloed is geweest op de meer westelijk gelegen gebieden. Met dit psalter zouden we dit nu beter kunnen onderzoeken.”
Van der Vlist werd eind november vorig jaar benaderd met de vraag of de KB interesse in het psalter heeft. “Wij worden regelmatig benaderd over ‘heel oude boeken’, waarbij het dan vaak blijkt te gaan om bijvoorbeeld een deel van een vrij recente encyclopedie die meer kapot dan oud is.
Maar ditmaal was er geen twijfel over mogelijk: het ging werkelijk om een acht eeuwen oud, perkamenten psalmenboek. En een prachtig exemplaar bovendien; het is helemaal met de hand geschreven en versierd. De zaak was dan ook snel beklonken. De KB is weer een mooie middeleeuwer rijker!”
Bericht en foto met dank aan de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag http://www.kb.nl
Afb. 1. Een zilveren mosterdpot uit de eerste helft van de 18e eeuw met alliantiewapens. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Korendijk/https://veilinghuiskorendijk.nl
Op maandag 31 januari loopt er een online veiling af van kunst, antiek, zilver, schilderijen, enz. in allerlei prijsklassen bij Veilinghuis Korendijk, dat een dependance is van het Zeeuws Veilinghuis in Middelburg. Lees het verhaal bij enkele kavels hieronder of kijk in de online catalogus voor wat er verder geveild wordt op https://korendijk.cloudcatalogus.nl/Home/Catalog#
Kavel 236 betreft een zilveren mosterdpot met floraal decor en alliantiewapens, dat vervaardigd is in Sneek in de eerste helftvan de 18e eeuw. Het linker wapen laat een halve Friese adelaar en drie klaverbladen zien. Het zou hier kunnen gaan om de familie Van Andringa. Het rechter wapen laat een pelikaan zien die haar jongen in het nest voedt. Hier zou het om het wapen van de familie Hopperus kunnen gaan. Helaas zijn er geen kleuraanduidingen aangebracht en nader genealogisch onderzoek zou duidelijk kunnen maken om welk huwelijk het hier gaat.
De mosterdpot wordt getaxeerd op 250-350 euro. Veilingopbrengst: 655 euro.
Afb. 2. Een leuke uitdaging: om welke alliantiewapens gaat het hier? Het linker wapen zou Van Andringa kunnen zijn en het rechter Hopperus. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Korendijk/https://veilinghuiskorendijk.nl
Kavel 1040 betreft vijf portretminiaturen uit de 19e/20e eeuw. Bij enkele hiervan staan achterop aantekeningen die mogelijk iets kunnen zeggen over de identiteit. Na de 17e en 18e eeuw met portretten op groot formaat werden miniaturen populair; de wanden van kastelen, buitenplaatsen en grachtenpaleizen hingen inmiddels vol met familieportretten en boden nog maar weinig plek. Daarnaast was een miniatuur natuurlijk ook een veel goedkopere wijze om je te laten vereeuwigen. Pas aan het einde van de 19e eeuw kwamen portretten op groot formaat door society portretschilders als Pirsch, Horovitz weer in trek.
De vijf miniaturen worden getaxeerd op 150-250 euro. Veilingopbrengst: 160 euro.
Afb. 3. Vijf portretminiaturen, waarbij enkele op de achterzijde aantekeningen, die mogelijk aanwijzingen geven over de identiteit. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Korendijk/https://veilinghuiskorendijk.nl