Lenneke Berkhout wint de Ithakaprijs 2020 met Hoveniers van Oranje

Op woensdag 27 oktober vond op Kasteel Groeneveld te Baarn de (digitale) uitreiking plaats van de Ithakaprijs en het Ithakastipendium 2020. Prijs en stipendium bedragen elk € 5.000,- en werden nu voor de zesde keer uitgereikt. Dit initiatief van sKBL geldt als de belangrijkste Nederlandse prijs voor verbindend onderzoek naar of voor journalistieke producties over kastelen, historische buitenplaatsen & landgoederen. Dankzij een particuliere gift in 2015 kon deze prijs vijf jaar worden uitgereikt. Nieuws is te kunnen melden, dat de prijs/stipendium dankzij een tweede (grote) particuliere gift met 10 jaar kan worden voorgezet.

Vanwege de huidige tijdsomstandigheden geschiedt de uitreiking dit jaar digitaal. Juryvoorzitter Paul Schnabel reikt de Ithakaprijs 2020 uit aan dr. Lenneke Berkhout voor haar boek Hoveniers van Oranje. Functie, werk en positie 1621-1732. Dit boek verscheen bij Uitgeverij Verloren nadat zij aan de Rijksuniversiteit Groningen op dit onderzoek is gepromoveerd.

Het juryrapport prijst de wijze waarop de auteur het werk van deze 17de- en 18deeeuwse hoveniers beschrijft en tegelijk ook een uitstekend gedocumenteerd beeld geeft van hun persoonlijke omstandigheden, financiën en maatschappelijke positie. Interessant zijn de onderdelen die betrekking hebben op de werkrelatie met hun vorstelijke werkgevers alsmede hun internationale contacten. Zo krijgt de lezer een gedetailleerde kijk op de monumentale aanleg van de tuinen van de nu verdwenen paleizen Honselersdijk en Huis ter Nieuburg maar ook van die van Huis ten Bosch, Het Loo en Soestdijk. Interessant hierbij is de grote rol van de hoveniers, hun families en nazaten in het tuinontwerp, ontwikkeling en onderhoud.

Het Ithakastipendium 2020 is toegekend aan Juliette Jonker-Duynstee voor een te verrichten onderzoek getiteld In de voetsporen van Johan Ortt van Nijenrode. Vijf generaties kasteelheren aan de Vecht. Dit onderzoek zal uitmonden in een boek en deelartikelen en is bedoeld voor een breed geïnteresseerd publiek van liefhebbers van buitenplaatsen en kasteel Nijenrode. De publicatie zal ingaan de opkomst van de vermogende 17 de- en 18de-eeuwse kooplieden. Hierbij is het opmerkelijk, dat er weliswaar het nodige bekend is van Nijenrode, maar nog maar heel weinig van deze bijzondere familie die generaties lang dit kasteel in bezit had. Ook is weinig bekend over hun functioneren als kasteelheer van Nijenrode en de daaruit voortvloeiende voorrechten en verplichtingen ten aanzien van Breukelen.

AiN en de schenking van familiefoto’s Ortt
In 2017 kreeg de stichting Adel in Nederland vier fraaie kabinetfoto’s van de jonkheren Ortt ten geschenke met daarbij het verzoek om het verhaal hierbij te onderzoeken en te publiceren (zie: https://www.adelinnederland.nl/schenking-kabinetfotos-jonkheren-ortt/). Dit was de aanleiding voor AiN voor uitgebreid onderzoek naar deze familie, waarvan de uitkomst in één van de komende magazines gepubliceerd zal worden. Dit magazine vol adellijke verhalen en informatie wordt vier keer per jaar digitaal aan onze donateurs toegestuurd. Voor 17,50 euro per jaar wordt u donateur, steunt u ons in onze werkzaamheden en ontvangt ook u dit magazine vier keer per jaar! Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.

Nieuwe website: Friese regimenten

Afb. De startpagina van de nieuwe site De Friese Regimenten met een gedeelte van de begrafenisstoet van de Friese stadhouder Ernst Casimir, waarin we enkele namen van Friese officieren kunnen terugzien.

Eeuwenlang dienden de Friese regimenten binnen het Staatse leger. Zij trokken door de Nederlanden en Duitsland en waren bij alle belangrijke veldslagen en belegeringen van de partij. Vele Friese edelen maakten deel uit van deze regimenten.

Sinds kort is er nu een nieuwe website, waarop veel informatie over deze Friese regimenten en adellijke Friese officieren wordt samengebracht. Kijk voor meer informatie op https://www.frieseregimenten.nl/

Koning Albert en Koningin Paola van België ontmoeten Delphine prinses van België

Afb. V.l.n.r. Koningin Paola, Koning Albert van België en dochter Delphine prinses van België op het Kasteel Belvédère. Foto https://www.monarchie.be/nl.

Op 1 oktober jl. werd de einduitspraak gedaan in de langlopende procedure van Delphine van Saksen-Coburg (voorheen Boël) tegen haar vader Koning Albert II van België, waarmee zij en haar kinderen Prins/Prinses van België werden. Een week later vond op 9 oktober de eerste ontmoeting plaats tussen Prinses Delphine en haar broer Koning Filip van België. Nu is er op zondag 25 oktober ook een ontmoeting geweest tussen Prinses Delphine en haar vader Koning Albert van België en diens echtgenote Koningin Paola. Bovenstaande foto ging vergezeld van onderstaande verklaring.

Boodschap van Hunne Majesteiten Koning Albert II en Koningin Paola en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Delphine :

Op zondag 25 oktober werd een nieuw hoofdstuk, rijk aan emoties, gemoedsrust, begrip en hoop aangevat.

Tijdens onze ontmoeting in het Kasteel Belvédère heeft ieder van ons, in sereniteit en met empathie, uiting kunnen geven aan zijn gevoelens en ervaringen.

Na het tumult, het lijden en de verwondingen, is het tijd voor vergeving, genezing en verzoening. Samen hebben besloten om deze nieuwe weg in te slaan. Dit zal geduld en inspanningen vergen, maar we zijn vastberaden.

Dit zijn de eerste stappen op een pad dat we in alle rust zullen bewandelen.

Delphine, Paola en Albert

Boekennieuws: Edith Imkamp – de Willebois Vrije vleugels.

Afb. 1. De voor- en achterkant van het boek met foto’s van de kunstenares en één van haar werken getiteld ‘Space Runner’ uit ca. 1983.

Ter gelegenheid van de 90ste verjaardag van Edith Imkamp née jonkvrouwe van der Does de Willebois is een boek over haar boeiende leven en werk verzorgd door kunsthistorica Birgitta van Blitterswijk en uitgegeven door Uitgeverij De Muze te Leiden. Hierin wordt de ontwikkeling van de beeldhouwster tegen het licht van de turbulente jaren ’60 in de kunst gehouden en het verloop van haar carrière en ontwikkeling inzichtelijk gemaakt met tekst en plaatwerk.

Afb. 2. De kunstenares aan het werk in haar atelier.

Jonkvrouwe Mary Edith van der Does de Willebois werd geboren op 22 september 1930 in Hintham nabij Den Bosch als dochter van jonkheer Pieter Joseph Olivier van der Does de Willebois, directeur van een verzekeringsmaatschappij, en Irène Maria Pelgrom von Motz. Ook al was er thuis veel aandacht voor muziek en werden er concerten en opera’s bezocht, de kunst thuis betrof vooral de familieportretten, ook al schilderde haar moeder wel in de primitieve stijl en legde zij zich ook toe op portretschilderen. In het boek is de ontwikkeling terug te zien en te lezen die zij op op haar lange weg als kunstenares aflegde.

Deze zeer verzorgde uitgave is niet alleen heel prettig leesbaar, maar biedt door de vele foto’s ook een duidelijk beeld van het het werk van deze kunstenares, die over zichzelf zegt: “Ik vind het heerlijk om te balanceren in de ruimte; gouden tekens daarin uit te zetten; ’t in bezit nemen van die ruimte, hem op te sluiten, te ontsluiten, te omarmen.”

Al meer dan 60 jaar bepaalt het creëren van sculpturen het leven van de beeldhouwster Edith Imkamp – Van der Does de Willebois. Het fascinerende oeuvre bestrijkt  decennia waarin haar stijl uitgroeide tot een expressieve beeldtaal met veel oog voor detail en zeggingskracht. De dynamische, lyrisch abstracte bronzen werken met hun ruimtelijke lijnen en openingen ontsprongen uit was, tonen met hun intrigerende huid de vele inspiratiebronnen in het leven van de kunstenares. “Muziek, natuur, ritme in de kosmos en de interactie tussen mensen” vormen hierbij de centrale uitgangspunten waarbij zij spanningspunten en velden in haar composities tot het uiterste drijft. Vanuit het onderbewustzijn en op een impulsieve wijze hebben de handen van de kunstenares het materiaal gevormd en begeleid naar een taal die een uniek universum presenteert.

Edith Imkamp – Van der Does de Willebois
Vrije Vleugels
Auteur: Birgitta van Blitterswijk
Uitgeverij: De Muze, Leiden in samenwerking met Studio Schuttinga, Leiden.
ISBN: 978-94-92165-36-7
Hardcover, 52 pagina’s (kleur en zwart-wit afbeeldingen)
Prijs: € 20,-
Link naar bestelmogelijkheid: http://www.uitgeverijdemuze.nl/product/vrije-vleugels-edith-imkamp-willebois/

Afb. 3. Edith Imkamp – Van der Does de Willebois, Dance of Victory, (H80 x B70 cm) brons, unicum, 1998, Paleis van Justitie Den Bosch (Foto: Ton Wetzer Bossche Encyclopedie).

 

Het wapen van Delphine prinses van België

Afb. Het wapen van Delphine prinses van België. Foto met dank aan het Belgisch Staatsblad van 19 juli 2019 – Ed. 2.

Met de uitspraak van 1 oktober jl. heeft Delphine niet alleen de familienaam Saksen-Coburg en de titel Prinses van België gekregen, maar ook heeft zij nu een nieuw familiewapen.

In 2019 heeft Koning Filip van België bij koninklijk besluit voor zijn familie wapens vastgesteld, waarbij er een onderscheid is gemaakt in de uitvoering van het wapen voor de regerende Koning, de teruggetreden Koning en zijn echtgenote, de Hertog of Hertogin van Brabant (de troonopvolger), de drie andere kinderen van de Koning en de overige Prinsen en Prinsessen van België.

Als nakomelige ‘uit de mannelijke en vrouwelijke nakomelingschap in rechte lijn van Zijne Majesteit Leopold I’ heeft Delphine als prinses een ruitvormig wapenschild, waarop in sabel een leeuw van goud, geklauwd en getongd van keel, de schouder beladen met een schild gedwarsbalkt van goud en sabel van tien stukken, een ruitkrans van sinopel schuin over alles heen staat. Het wapenschild is goud omboord, terwijl twee klimmende en aanziende leeuwen van natuurlijke kleur als schilddragers figureren en boven het schild de koningskroon te zien is. Het wapen is geplaatst op een mantel van purper, gevoerd van hermelijn, omboord met franjes, opgebonden met koorden eindigend in kwasten, alles van goud, overdekt met de koninklijke kroon.

Onder het wapen staat, in letters van goud, op een lint van keel, geboord van sabel, de wapenspreuk: eendracht maakt macht – l’union fait la force – einigkeit macht stark. Een toepasselijke spreuk gezien in het licht van het contact dat er recent tussen de Koning en prinses Delphine is geweest.

Online lezing: het portret van Gratia Susanna Tjarda van Starkenborgh née Clant.

Afb. 1. Gratia Susanna Tjarda van Starkenborgh-Clant (1630-1690). Foto met dank aan www.verhildersum.nl.

Op de borg Verhildersum is de restauratie gestart van het portret van Gratia Susanna Tjarda van Starkenborgh née Clant (1630-1690). Deze 18e-eeuwse adellijke dame uit een bekend Groninger geslacht was gehuwd met de borgheer van Verhildersum, Allard Tjarda van Starkenborgh, uit een een adellijk geslacht dat eeuwenlang deze borg bewoonde.

Op Verhildersum is het grootste familieportret van Nederland te zien, waarop het echtpaar Tjarda van Starkenborgh-Clant staat afgebeeld met hun kinderen. Het stamt uit het bezit van de uitgestorven familie van de jonkheren Tjarda van Starkenborgh Stachouwer.

In 2017 werd het portret van een zoon van het echtpaar Tjarda van Starkenborgh-Clant, Edzard Jacob Tjarda van Starkenborg (1657-1716), dankzij een succesvolle crowdfunding actie – waaraan de stichting Adel in Nederland ook een bijdrage heeft gegeven – aangekocht en kon het terugkeren op Verhildersum (zie: https://www.adelinnederland.nl/edzard-komt-naar-verhildersum-succesvolle-crowdfunding-actie-landgoed-verhildersum/ ) Na de restauratie van dit portret is nu het portret van zijn moeder aan de beurt.

In deze online lezing vertelt restaurator Marjan de Visser over de restauratie van dit portret en een geweldige ontdekking… Via deze link kunt u onderaan deze pagina de lezing online terugzien: https://dagvandegroningergeschiedenis.nl/programma/schilderijrestauraties-van-de-familie-tjarda-van-starkenborgh/

Afb. 2. Groninger glorie: het echtpaar Tjarda van Starkenborgh-Clant in vol ornaat. Portret door Martinus van Grevenbroeck. Foto met dank aan landgoed Verhildersum.

 

Koning Filip van België ontmoet Delphine prinses van België

Afb. Prinses Delphine en Koning Filip. Foto: https://www.instagram.com/belgianroyalpalace/

Op 1 oktober jl. werd de einduitspraak gedaan in de langlopende procedure van Delphine van Saksen-Coburg (voorheen Boël) tegen haar vader Koning Albert II van België, waarmee zij en haar kinderen Prins/Prinses van België werden. Een week later vond er eerste ontmoeting plaats tussen Prinses Delphine en Koning Filip. Naar aanleiding hiervan werd deze foto op het Instagramaccount van de Koning gepubliceerd en gaven zij samen een verklaring:

‘Op vrijdag 9 oktober hebben wij elkaar voor de eerste maal ontmoet in het Kasteel van Laken. Het was een warme ontmoeting. Dit uitgebreid en bijzonder gesprek gaf ons de gelegenheid om elkaar te leren kennen. We hebben gesproken over onze eigen levens en onze gemeenschappelijke interesses. Deze band zal zich verder in familieverband ontwikkelen.

Filip & Delphine’