Afb. 1. Een bijzondere menukaart uit 1936 vanwege het veertigjarige commissariaat van jonkheer mr. J.W.G. Boreel.
Op maandag 15 juni loopt er een online veiling af bij Veilinghuis Korendijk, dat een dependance is van het Zeeuws Veilinghuis in Middelburg. Eén van de aangeboden kavels is een bijzondere menukaart uit 1934. Lees het verhaal hierbij hieronder of kijk in de catalogus voor wat er verder geveild wordt op https://korendijk.cloudcatalogus.nl/Home/Catalog
Jonkheer mr. Jacob Willem Gustaaf Boreel, heer van Hogelanden, 10th Baronet (1852-1937) had een indrukwekkende maatschappelijke carrière. Na eerst burgemeester van Castricum en Haarlem te zijn geweest werd hij lid van de Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten van Noord-Holland. Daarnaast was hij in de jaren 1888-1893 lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Ook aan het Hof vervulde hij verschillende functies en zo was hij hier kamerjonker en kamerheer i.b.d. van Koningin Wilhelmina.
Afb. 2. Jonkheer mr. Jacob Willem Gustaaf Boreel, heer van Hogelanden (1852-1937). Portret door W. Maris. part. coll.
In 1891 werd hij ook nog eens benoemd tot directeur van de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen in Haarlem. Vijf jaar later, op 30 mei 1896, werd hij commissaris van het Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging van ’s lands zeedienst. Dit fonds bestaat nog steeds en heeft tot doel ‘het bevorderen van de belangen van de Nederlandse vaart, de belangstelling voor de vaart en de zorg voor diegenen die daarbij zijn betrokken (geweest), een en ander in de meest ruime zin van het woord’.
Veertig jaar later werd dit heuglijk feit door dit fonds feestelijk gevierd met een feestelijke maaltijd voor de jubilaris, waarbij één van de genodigden Jan Carel Elias baron van Lynden (1887-1946) was. Baron Van Lynden had zelf enkele jaren gevaren en was in de jaren 1910-1914 luitenant-ter-zee 2e klasse. Daarna werd hij werkzaam als ambtenaar in Den Haag en na eerst referendaris te zijn geweest, werd hij vervolgens administrateur op het Departement van Financiën en directeur-generaal van de Rijksgebouwendienst. Daarnaast was hij eerste ondervoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis en net als jonkheer Boreel vervulde ook hij in hoffunctie: hij werd grootmeester van Koningin Wilhelmina.
Wat de heren tijdens deze feestelijke maaltijd besproken hebben is onbekend, maar de menukaart, met daarop het familiewapen Boreel, bleef als herinnering aan veertig jaar dienstbaarheid als commissaris bewaard en wordt nu geveild bij Veilinghuis Korendijk naast vele andere interessante zaken.
Dit jaar vieren we 75 jaar bevrijding in Nederland. Ook op Slot Zuylen wordt er teruggekeken op deze roerige periode uit de geschiedenis met het themamagazine Barones in Oorlogstijd. Door dit bericht te ‘liken’ op onze facebookpagina of door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl maakt u kans op dit geweldige magazine vol verhalen over barones Van Tuyll van Serooskerken en haar familie in oorlogstijd. Deze actie loopt tot vrijdag 12 juni 24.00 uur en over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.
U kunt natuurlijk ook zelf een bezoek brengen aan Slot Zuylen en daar de verhalen horen! Het slot is geopend voor bezoek op donderdag t/m zondag van 11.00-16.00 uur. Kijk voor meer informatie op http://www.slotzuylen.nl
Destijds woonde de familie van Tuyll van Serooskerken in het kasteel: Frederik Christiaan Constantijn van Tuyll van Serooskerken (1886-1958), zijn vrouw Lucile Agnes barones van Tuyll van Serooskerken née barones van Lynden (1889-1978). Ze hadden vijf zonen en twee dochters. Vader werd opgepakt en verbleef in ballingschap, de zonen zaten in het verzet, werden beroepsmilitair of zaten ondergedoken. De oorlog heeft zijn littekens achtergelaten bij dit gezin. Tijdens de moeilijke omstandigheden van de oorlogsjaren heeft barones Lucile van Lynden het huis en alles wat er gebeurde draaiende gehouden.
Sterke vrouw
Alle familieleden vormden hun eigen herinneringen aan de barones. Lucile van Tuyll vond haar grootmoeder een sterke maar lieve vrouw, die zichzelf meestal wegcijferde. De regels in en om het huis waren duidelijk, maar niet overdreven streng. De barones was altijd bezig met haar handen en leerde haar kleindochters al vroeg handwerken. Meisjes moesten ook leren omgaan met kinderen door met poppen te spelen. Zo bracht ze haar kleinkinderen al vroeg haar grote verantwoordelijkheidsgevoel voor andere mensen bij.
Slot Zuylen is als gebouw de Tweede Wereldoorlog ongeschonden doorgekomen, mogelijk omdat het monument een beschermde status had. De bewoners van Slot Zuylen hebben de bezetting echter wel van dichtbij beleefd. Slot Zuylen diende tijdens de oorlog als onderkomen voor families die tijdelijk dakloos waren. Joodse kinderen verbleven er als ‘neefjes en nichtjes’, soms met hun gouvernante. Tijdens de Duitse bezetting vonden ook vluchtelingen tijdelijk een veilige plek in het Slot.
Afb. 2. Het echtpaar Van Tuyll van Serooskerken-Van Lynden. Op het portret van baron Van Tuyll is rechtsboven Slot Zuylen te zien. Portretten in de coll. van Slot Zuylen.
Onderduikers
Ondank de moeilijke omstandigheden stelde de familie het kasteel open voor ontheemden en on- derduikers. Die laatsten verbleven er tijdelijk; voor de veiligheid bracht het verzet hen op wisselende locaties onder. Bewoners en onderduikers leefden strikt gescheiden. Volgens haar kleindochter Lucile had de barones een systeem bedacht waarbij op elke verdieping één persoon verantwoordelijk was voor het eten. Dat werd bij de trap klaar- gezet en per verdieping doorgegeven. Zo kende men de andere onderduikers niet en kon men elkaar dus ook niet verraden.
In het Slot werden ook een aantal Joodse kinderen opgevangen. Wanneer er kans was op een huiszoeking nodigde de barones kinderen uit de omgeving uit om met hen te komen spelen in de Gobelinzaal. Door hun aanwezigheid vielen de onderduikertjes dan niet op.
De kasteelheer
De kasteelheer zelf, Frederik baron van Tuyll van Serooskerken, was in de oorlog velen behulpzaam: gewonde soldaten, vluchtelingen, onderduikers en dorpsgenoten die voedsel of brandstof tekort kwamen. Moeilijk was zijn principiële positie als bestuurslid van het Nederlandse Rode Kruis en zwaar de periode als gijzelaar in Sint-Michielsgestel.
Joodse vluchtelinge in Oud-Zuylen
Al in 1939 ving de familie Van Tuyll van Serooskerken een joods gezin op, dat na de Kristallnacht uit Duitsland vluchtte. Ze verbleven tien dagen in het kasteel en kregen daarna een huis in het dorp. In 1942 moesten ze onderduiken. De destijds 7-jarige Ruth legde haar herinneringen later vast in een boek met tekst en collages.
Verzetsheldin en Belle liefhebber
Een huisvriendin van de familie Van Tuyll van Serooskerken raakte al jong gegrepen door de in het Slot geboren schrijfster Belle van Zuylen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had ‘mejuffrouw’ Tellegen onder de schuilnaam dr. Max een spilfunctie in het verzet. Na de bevrijding werd Marie Anne Tellegen wel de ‘ongekroonde koningin’ van Nederland genoemd. Ze bleef haar hele leven betrokken bij Slot Zuylen.
Slot Zuylen werd tot 1951 bewoond door de baronnen Van Tuyll van Serooskerken, maar om de continuïteit van het kasteel en de inboedel te garanderen, werd het geheel vervolgens in 1952 in een stichting ondergebracht. Slot Zuylen is sindsdien opengesteld voor bezoekers.
Lees meer over openstelling op donderdag t/m zondag van 11.00-16.00 uur op www.slotzuylen.nl
Afb. 2. Slot Zuylen oprijzend achter de slangenmuur.
Afb. De plantage van onze voorouders is ook als podcast te beluisteren vanaf 30 mei via VPRO en NPO Radio1, of via podcast-platforms als Stitcher en iTunes. De serie wordt wekelijks uitgezonden in OVT (VPRO, NPO Radio 1) op zondagochtend vanaf 31 mei, 10.00 uur.
Slavernij in jouw geschiedenis? Hoe kan je op onderzoek gaan naar je voorouders en hun verhaal?
Hoe kun je in kaart brengen of je familie betrokken is geweest bij de transatlantische slavenhandel? Maartje Duin ging op zoek naar haar voorouders en ontdekte dat zij in 1863 mede-eigenaar waren van suikerplantage Tout Lui Faut in Suriname. Ze zocht contact met de nazaten van tot slaafgemaakten die op de plantage werkten: de familie Bouva. Tijdens deze Meet Up vertellen Maartje Duin en Peggy Bouva hoe zij hun zoektocht naar een gedeeld verleden hebben aangepakt. Onder andere familiegeschiedenis-deskundige Ank de Vogel-Muntslag en genealogie expert Rob van Drie vertellen waar je moet beginnen als je op onderzoek wilt gaan naar je voorouders en hun verhaal. Wat kun je allemaal vinden op internet? Welke vragen moet je stellen en hoe zoek je naar een speld in de hooiberg?
De betbetovergrootmoeder van Maartje Duin, Antonia Elisabeth gravin van Lynden née jonkvrouwe van der Heim (1804-1884), was met een klein aandeel eigenaresse van suikerplantage Tout Lui Faut in Suriname en naast haar waren er nog meer adellijke aandeelhouders: Van der Heim, Van den Velden, Van Limburg Stirum, Van de Spiegel, Van Suchtelen, Van der Does en Van der Hoeven.
Benieuwd welke rol uw (adellijke) voorouders speelden in het Nederlands slavernijverleden? Vraag het Maartje Duin en Peggy Bouva, om 18:30 uur tijdens deze LiveCast vanuit Pakhuis de Zwijger.
Christiaen Diederic Hugh Dijxhoorn, geboren ’s-Gravenhage 5 juni 2020, zoon van Ernst Eduard Alexander Dijxhoorn en Joanna Carla Elisabeth Dijxhoorn née barones van Lynden.
De familie Dijxhoorn is een patriciaatsfamilie die in het blauwe boekje van het Nederland’s Patriciaat is terug te vinden.
Afb. 1. Friedrich Wilhelm von Rex (1705-1763) en Dorothea Sophia von Friesen (1723-1762). Foto met hartelijke dank aan het Venduehuis der Notarissen in Den Haag/www.venduehuis.com.
Op maandag 8 juni eindigt vanaf 20.00 uur bij het Venduehuis in Den Haag de online Vendue Next Door veiling met o.a. deze Duitse en Engelse adellijke portretten. Lees het verhaal hierbij hieronder of kijk in de online catalogus van het Venduehuis voor wat er verder geveild wordt op https://catalogus.venduehuis.com/auction?auction=282.
Het echtpaar Von Rex-Von Friesen Friedrich Wilhelm von Rex (1705-1763) stamde uit een oudadellijk geslacht en zijn vader was opperhofmeester aan het Hof van de echtgenote van August de Sterke, Keurvorst van Saksen. Zelf koos hij voor een militaire carrière en werd uiteindelijk luitenant-generaal. Hij nam deel aan de Zevenjarige Oorlog en werd door de Pruisen krijgsgevangen genomen. Op voorwaarde dat hij niet zou deelnemen aan actieve krijgsdienst, werd hij vrijgelaten. Na het sluiten van een vredesverdrag keerde hij terug in het leger en werkte mee aan de wederopbouw van het Keurvorstelijk leger van Saksen. Uit zijn huwelijk met Dorothea Sophia von Friesen (1723-1762), dochter van een luitenant-generaal, kreeg hij twee zonen die vele nakomelingen kregen, die de militaire familietraditie hebben voortgezet.
De portretjes zijn olieverf op koper, meten ovaal 9×7 cm en 27×18 cm (incl. lijst) en zijn gevat in rijk gesneden houten lijsten.
The Countess of Coventry
The Hon. Barbara St. John werd geboren als dochter van John St. John, 11th Baron Saint John of Bletso, en Elizabeth Crowley. In 1764 huwde zij George William Coventry, 6th Earl of Coventry, 6th Viscount Deerhurst (1722-1809). Haar echtgenoot was kamerheer van de Koningen George II en III en leefde op grote voet; daarom kwam de grote bruidsschat die zij inbracht goed uit, omdat haar echtgenoot nogal veel uitgaf.
Door haar huwelijk werd zij Gravin van Coventry en als gastvrouwe was zij niet alleen vermaard om haar gastvrijheid, maar ook om haar grote schoonheid. De gravin was zeer geïnteresseerd in tuinen en had daarnaast grote belangstelling voor vogels en dieren. In het park van het landgoed van haar echtgenoot werd een nieuwe menagerie gebouwd en een modelboerderij, waarvan zij de inkomsten als zakgeld kreeg. Dit park vormde de juiste achtergrond voor haar bootfeestjes op de vijvers, haar zomerse picknicks en grootse vuurwerkspektakels. Toen de gravin in 1800 stierf, werd er gezegd dat de Graaf van Coventry al zijn levenslust verloor.
De gravure is naar haar beroemde portret door Reynolds en meet 65×48 cm (afm incl. lijst).
Afb. 2. The Countess of Coventry née The Hon. Barbara St. John of the Barons John of Bletsoe. Foto met hartelijke dank aan het Venduehuis der Notarissen in Den Haag/www.venduehuis.com.
Afb. 1. Kasteel Cannenburch werd eeuwenlang tot in 1881 bewoond door de baronnen D’Isendoorn à Blois. De Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen beheert het kasteel sinds 1950 en heeft het zó ingericht alsof de familie D’Isendoorn even weg is.
Goed nieuws! De mooie landhuizen en kastelen die Gelderland rijk is gaan hun deuren weer openen. De nodige aanpassingen zijn gedaan zodat iedereen veilig en prettig een kijkje kan nemen achter de kasteelmuren van de pareltjes die Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) beheert en onderhoudt.
Jouw dag op de waterrijke Veluwe: met de vooraf online gereserveerde tickets op zak (beschikbaar vanaf donderdag 4 juni) bereik je via de oprijlaan de parkeerplaats waar je het niet kunt laten om alvast een kijkje te nemen in de moestuin. Een wandeling van nog geen 50 meter brengt je op het voorplein waar kinderen spelen op het gras. Je meld je aan de balie in het Bouwhuis en na een bezoek aan de stallen en de rentmeesterwoning loop je via de brug over de gracht naar het kasteel om af te dalen naar de koele gewelvenkelders. Hier start de looproute die je meevoert door de rijk ingerichte vertrekken waar de voormalige kasteelbewoners je toespreken vanuit hun portretten en onder te titel ‘Oranje Boven!’ de banden met Paleis Het Loo worden aangehaald.
Eenmaal weer buiten koop je in de kasteelwinkel een ijsje en maak je een wandeling door het waterrijke park met fruitboomgaard, luisterend naar de kasteelverhalen op je eigen telefoon in Nederlands, Engels of Duits. De dag sluit je af Bij Maarten in ‘t Koetshuis op het zonovergoten terras met kasteelzicht.
Kijk voor meer informatie over kasteel Cannenburch & (verplicht!) online reserveren op https://cannenburch.glk.nl/
Jonkvrouwe Uma Stephanie Jacqueline van Rappard, geboren Londen 19 mei 2020, dochter van Anthony Christiaan (‘Teun’) ridder van Rappard en Sophie Martine van Rappard née Beeftink.
Ties Teun Frederik van Son, geboren Amsterdam 20 mei 2020, zoon van Maurits Donald Constantius van Son en Stephanie Roxanne Isabelle van Son née jonkvrouwe van Rappard, Amsterdam 20 juni 2019.
Afb. 1 Buitenplaats Spijkerbosch in Olst, sinds 1914 Van Limburg Stirum bezit.
Op Tweede Pinksterdag 1 juni gaat Dag van het Kasteel van start met een vijftal unieke events rondom het thema Bezet en Bevrijd: kastelen en buitenplaatsen in 1940-’45.
Podcasts Onthullende verhalen ’40-‘45 Luister naar de Bezet & Bevrijd podcastserie en kom alles te weten over de WOII geschiedenis van huis Moesbosch, de V1-installatie op Huis Oolde, de tragische laatste dagen van WOII op buitenplaats Reuversweerd, de Grebbelinie en het gebruik van kasteel Renswoude als veldhospitaal, het bombardement van kasteel Zuylestein, het echtpaar Gutmann die huize Bosbeek bewoonden en wiens kunstcollectie geroofd werd en die zelf vermoord werden, hoe vanuit Nederlands-Indië gerepatrieerde kinderen opgroeiden op kasteel Bruinhorst, het duistere oorlogsverleden van huis Oxerhof en de freules die onderduikers verborgen op havezate Oldenhof.
10.00 uur – Vertelconcert Bellinckhof Beleef op 1 juni om 10.00 uur hier de première van het Vertelconcert op Huize Bellinchkhof (45 min)
Ontdek de verhalen over verboden (buitenlandse) muziek en de musici en componisten die daarvoor zijn opgepakt. Tijdens WOII woonde NSB-leider Anton Mussert op de Bellinckhof. Cello duo Two of a Kind en verteller Otto Lussenburg brengen deze geschiedenis op muzikale wijze tot leven.
12.00 uur – Live Archeotrail met Ben Ga op 1 juni om 12.00 uur mee op pad met Ben Olde Meierink, onderzoeker bij de Nederlandse Kastelenstichting (10 min)
Ben neemt je mee naar een bijzondere archeologische kasteelplaats. Al getuigt er vandaag bijna niets meer van het eens zo imposante kasteel, als je goed kijkt zijn er nog sporen zichtbaar. Ben laat het je zien!
Benieuwd welke locatie Ben heeft uitgekozen voor deze mystery-archeotrail? Je ziet het op 1 juni om 12.00 uur.
Naast vele nog bestaande kastelen en buitenplaatsen zijn er in Nederland verschillende archeologische kasteellocaties: plekken waar eens een kasteel stond maar waar nu slechts een heuvel in het landschap rest, of een slotgracht of bomenring. Met de Archeotrails besteden wij hier aandacht aan.
14.00 uur – Live van Spijkerbosch Beleef op 1 juni om 14.00 uur hier live het verhaal van Kornet van Limburg Stirum die 75 jaar geleden is gesneuveld.
Afb. 2. Eef graaf van Limburg Stirum, coll. Spijkerbosch.
Op 27 april 1940 was Kornet van Limburg Stirum gestationeerd bij 4de Regiment Huzaren te Ede. Ritmeester A.D.C. van der Voort van Zijp zei over Eef van Limburg Stirum in een in memoriam: “Aangewezen als commandant van een patrouille (van tien man) kreeg van Stirum opdracht om voeling met den vijand te bewaren. Vol vertrouwen werd deze taak door hem en zijn huzaren aanvaard, en lange tijd bleef het contact met deze patrouille bewaard. Om ca. 15.30 meldde een door hem gezonden ordonnans o.m. dat de patrouille voor overmacht wijkende, was teruggegaan naar pl. 12 aan den Kunstweg Ede-Arnhem. Verdere berichten bleven uit, totdat tegen het vallen van de duisternis (rond 6 uur) de noodlottige tijding kwam, dat patrouille door sterke gemotoriseerde afdeelingen was aangevallen en voor het grootste deel als verloren beschouwd moest worden.” Later bleek dat Eef van Limburg Stirum op 10 mei bij boerderij de Ginkel nabij Ede was gesneuveld.
Op Dag van het Kasteel, maandag 1 juni, gaan we op Buitenplaats Spijkerbosch live in gesprek over dit voorval. Daarbij wordt nog niet eerder getoond beeldmateriaal gedeeld en kan de bezoeker vragen stellen.
16.00 uur – Vertelconcert Der Boede Om 16.00 uur sluiten we Dag van het Kasteel af met de première van het Vertelconcert op Huis der Boede (45 min). Bekijk het hier op 1 juni.
Eind 1940 vestigde de Duitse politieke leider voor Zeeland, Willi Karl Ernst Münzer, zich met zijn gezin en staf in Huis Der Boede. Tijdens zijn verblijf organiseerde hij meerdere kamerconcerten.
Waan je terug in de tijd en ervaar een kamerconcert in de Blauwe Kamer van Huis Der Boede. Luister hoe Cello duo Two of a Kind en verteller Otto Lussenburg deze muziek weer ten gehore brengen.
In de achtdelige podcast “De plantage van onze voorouders” onderzoekt Maartje Duin sporen van het slavernijverleden in haar familiegeschiedenis. Ze ontdekt dat haar voorouders in 1863 mede-eigenaar waren van suikerplantage “Tout Lui Faut” in Suriname. Duin zoekt contact met de nazaten van de tot slaafgemaakten: de familie Bouva. Samen met Peggy Bouva reconstrueert ze het verhaal van de plantage. Ze duiken in archieven, spreken hun familieleden en bezoeken in Suriname de resten van plantage Tout Lui Faut. Het leidt tot allerlei nieuwe vragen: van wie is dit verleden? Wie voelt de gevolgen in het heden? En kunnen Peggy en Maartje tot een gedeeld verhaal komen?
De serie wordt wekelijks uitgezonden in OVT (VPRO, NPO Radio 1) op zondagochtend vanaf 31 mei, 10.00 uur.
Maartje Duin: ‘ Mijn moeder is van adel [een barones Van Lynden – red.] en ik heb me altijd wat ongemakkelijk gevoeld over de ongelijkheid die hierin besloten ligt. Toen bleek dat er ook lijnen naar het slavernijverleden door mijn familiegeschiedenis liepen, was mijn eerste reactie: heb ik daarmee ook schuld? Van de familie Bouva leerde ik dat er interessantere vragen te stellen zijn. Wat is er precies gebeurd in die tijd? En hoe kunnen we hier op een normale manier met elkaar over praten?’
Peggy Bouva: ‘ In Suriname bestaat een gezegde: wie zijn wortels niet kent, kan ook niet groeien. Verhalen over het slavernijverleden zijn in mijn familie niet altijd doorgegeven. Men was bezig met overleven, eerst in Suriname, toen in Nederland. Ik ben met Maartje op onderzoek uitgegaan om erachter te komen wie mijn voorouders waren en wat zij hebben doorstaan. We moeten beseffen dat dit verleden nog steeds doorwerkt in het heden.’
Een Prospektor / VPRO / NPO Radio 1 productie van Maartje Duin i.s.m. Peggy Bouva. Met steun van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Over de makers: Maartje Duin (1975) behandelt in haar werk maatschappelijk relevante thema’s en weet mensen met elkaar in gesprek te laten gaan. Haar werk won o.a. de Directors NL Award ( Podkas: Pawel, de Poolse Plukker), de Gouden Freelancer ( Gliphoeve, een Vergeten Strijd) en werd genomineerd voor de Prix Europa ( Facebook, een Nachtmerrie).
Peggy Bouva (1978) werkt als kwaliteitsmedewerker bij gemeentes door heel Nederland. Haar rol in de podcast ontwikkelde zich van geïnterviewde tot mede-interviewer, -verteller en -luisteraar.
