Afb. 1: de trouwjapon van Helena des H.R. Rijksbarones van Slingelandt née Slicher (1737-1776) in de collectie van het Rijksmuseum te Amsterdam

In het Rijksmuseum te Amsterdam is t/m 16 mei deze tentoonstelling te zien, met een grote keuze uit de eigen collectie, waarvan de vormgeving in handen was van fotograaf Erwin Olaf. Eén van de hoogtepunten is deze 18e eeuwse trouwjapon, die in 1978 door nakomelinge jonkvrouwe Catharina Isabella Six (1897-1986) van huis Jagtlust in ’s-Graveland aan het Rijksmuseum geschonken werd, samen met honderden andere kledingstukken en -accessoires.

Helena Slicher werd geboren op 25 januari 1737 te ’s-Gravenhage. Haar vader, mr. Hieronymus Slicher, stamde uit een geslacht waarvan de stamvader in 1559 als messinggieter in Aken vermeld werd en diens zoon vestigde zich omstreeks 1598 in Amsterdam. Zijn nakomelingen werden advocaat en behoorden mede door hun huwelijken tot de gezeten Amsterdamse regentenfamilies. Haar moeder, Cattrijna Cornelia Temminck, stamde uit een vooraanstaande familie van kooplieden en reders op Frankrijk (wijn en brandewijnen) en Spanje (wol), die daarnaast ook nog bankiers waren.

Afb. 2: Cattrijna Cornelia Slicher née Temminck (1696-1782) op een portret door J.M. Quinckhardt in de collectie Six in Amsterdam

Haar vader had uit zijn eerste huwelijk met Susanna van Outhoorn, uit een vermogende VOC familie uit Indië, twee zoons en kreeg uit zijn tweede huwelijk drie dochters: Elisabeth Aletta (1727-1769), Cornelia Petronella (1729-1756) en de reeds genoemde Helena. Nadat hij in 1709 als advocaat voor het Hof van Holland was toegelaten, werd hij in de jaren 1710-1716 subsituut-griffier en van 1716 tot in 1755 secretaris van het Hof van Holland. Het gezin woonde in deze jaren in Gouda en in ’s-Gravenhage en vanwege het aanzien en het familiefortuin (zijn jaarinkomen werd op f 8000,- geschat) deden de drie dochters aanzienlijke huwelijken.

In 1749 huwde de oudste dochter Elisabeth Aletta in Gouda mr. Nicolaas van der Dussen, heer van Oost-Barendrecht (1718-1770). Hij was een zoon van een burgemeester van Delft en werd zelf raad van Dordrecht en gecommiteerde raad. In 1753 volgde de tweede dochter Cornelia Petronella, die in ’s-Gravenhage Diderick Johan des H.R. Rijksgraaf van Hogendorp (1731-1789) huwde. Ook zijn vader was burgemeester en zelf was hij kapitein van een compagnie ‘Hollandsche Guardes’ en in latere jaren secretaris van Amsterdam. Helaas overleed Cornelia Petronella reeds drie jaar later.

Afb. 3: Elisabeth Aletta van der Dussen née Slicher (1727-1769), op een portret door M. Verheyden in de collectie van het Breda’s Museum

Op 4 september 1759 was Helena zelf de bruid en op deze dag trad zij tweeëntwintig jaar oud in de Haagse Kloosterkerk in het huwelijk met de zevenentwintigjarige mr. Aelbrecht des H.R. Rijksbaron van Slingelandt (1732-1801). Hij stamde uit een Dordtse familie van advocaten en raadsheren in het Hof van Holland en in 1702 werd zijn grootvader door Keizer Leopold I verheven tot baron des H.R. Rijks. Hij werd zelf in 1754 als advocaat toegelaten tot het Hof van Holland en was in de jaren 1759-1795 secretaris van Amsterdam.

Afb. 4: miniatuurportret van mogelijk mr. Aelbrecht des H.R. Rijksbaron van Slingelandt (1732-1801), part. collectie

Volgens de familieoverlevering droeg Helena Slicher op haar huwelijksdag deze japon van tweeëntwintig meter (!) lichtblauwe ripszijde die geborduurd was met een bloemmotief, bestaande uit een lijf met ‘staart’, rok en sleep, waarmee zij een verpletterende indruk gemaakt moet hebben – ook al zal de bruidegom enige afstand aan haar zijde gevoeld hebben.

Afb. 5: de achterkant van de trouwjapon van Helena des H.R. Rijksbarones van Slingelandt née Slicher (1737-1776) in de collectie van het Rijksmuseum te Amsterdam. Foto: Erwin Olaf

Niet heel lang duurde het huwelijksgeluk, want op 25 december 1776 overleed Helena in Amsterdam, een maand voor haar veertigste verjaardag, haar echtgenoot met enkele minderjarige kinderen achterlatende en zij werd bijgezet in ’s-Gravenhage. Haar japon vererfde op haar achterkleindochter jonkvrouwe Hieronyma Maria Antonia Fortunata van Slingelandt (1815-1875), die met jonkheer mr. Pieter Jacob Teding van Berkhout (1810-1892) gehuwd was. Via hun dochter Catharina Elisabeth Bosch Reitz née jonkvrouwe Teding van Berkhout (1837-1886) kwam de japon in het bezit van Hieronijma Maria Antonia Fortunata Six née Bosch Reitz (1867-1951) en het was haar dochter, freule Catharina Isabella Six, die dit unieke kledingstuk in 1978 aan het Rijksmuseum schonk. Hier is het nu in al zijn indrukwekkende representatie op deze tentoonstelling te bewonderen.

Link naar meer informatie over de tentoonstelling ‘Catwalk’ in het Rijksmuseum: www.rijksmuseum.nl/nl/catwalk

Bronnen:
Nederland’s Adelsboek, jaargang 93 (2008)
Johan E. Elias, De Vroedschap van Amsterdam 1578-1795 (Amsterdam, 1963)
S.A.C. Dudok van Heel, Van Amsterdamse burgers tot Europese aristocraten, band II (’s-Gravenhage, 2008)
J.H. Scheffer, Het Geslacht Van Hogendorp. Van de 14^de tot op Heden (Rotterdam, 1867)