Wim Dral schreef zijn proefschrift over een bijna vergeten persoon: de raadpensionaris mr. Anthonie van der Heim. Hij zou via zijn drie kleinzoons, die in 1815 en in 1816 in de Nederlandse adel werden verheven, de stamvader worden van de jonkheren en baronnen Van der Heim. Als raadpensionaris bekleedde hij het hoogste ambt in de Republiek en dat in een tijd vol internationale spanningen en oorlogen.

Over de betekenis van Anthonie van der Heim werd in de loop der eeuwen verschillend gedacht, zoals de auteur in zijn inleiding laat zien. Na zijn overlijden waren de woorden eerst lovend en werd hij ‘de spil, om soo te spreken waarop het alles drayde, en die sig in ’s lands dienst gesacrificeert en afgeslooft heeft’ genoemd, maar daarna verdween hij in de marges van de geschiedenis. Wim Dral geeft met zijn boek Anthonie van der Heim zijn plek in de geschiedenis terug, waarbij hij zich grotendeels baseerde op niet eerder uitgegeven bronnenmateriaal. In chronologische volgorde behandelt hij het leven van Van der Heim, waarbij de meeste aandacht uitgaat naar zijn raadpensionarisschap.

Wat het boek vanuit het perspectief van de adelsgeschiedenis interessant maakt, is de snelle stijging op de maatschappelijke ladder van de familie Van der Heim: in de 17^e eeuw kwam de familie uit het Duitse Hamm naar Delft en wist zich hier mede door hun brouwerijen en huwelijken al snel een vooraanstaande positie te verwerven. Door hun netwerk, vermogen en opleiding konden de Van der Heims zich gaan richten op een bestuurlijke carrière met als hoogtepunt in de 18^e eeuw het raadspensionarisschap. Na de verheffing in de Nederlandse adel zette de familie deze bestuurlijke traditie voort en waren drie nakomelingen in de 19^e eeuw minister van onder meer Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Financiën. Ook in hun huwelijkspatroon waren zij toen volledig gelijk aan de rest van de Nederlandse adel en huwden telgen uit oude, jonge en buitenlandse adellijke geslachten.

De laatste mannelijke nakomeling in de 10^e generatie overleed “… na eene hevige ziekte van weinige dagen…” en een soort Buddenbrooks-gevoel lijkt zich hier op te dringen, maar het grote verschil is, dat de Van der Heims zich in zeven opeenvolgende generaties succesvol wisten te handhaven met als hoogtepunten het raadspensionarisschap en de verschillende ministerschappen.

‘Tussen macht en onmacht’ is een vlot geschreven biografie, die de politieke gebeurtenissen tijdens het Tweede Stadhouderloos Tijdperk (1702-1747) vanuit het perspectief van raadspensionarie Anthonie van der Heim zeer toegankelijk beschrijven. Het boek is zonder meer een aanrader, mede door de zeer verzorgde uitgave met illustraties, bijlagen en voetnoten, die – heel leesbaar – onderaan de bladzijden staan.

Link naar meer informatie en bestelmogelijkheid: www.verloren.nl/boeken/2086/231/5885/historische/tussen-macht-en-onmacht.